DİJİTAL FOTOĞRAF Mustafa KemaL DOLAŞIR » Yönetmen ve Fotoğrafçı www.mustafakemaldolasir.com Profesyonel mi? Amatör mü? Fotoğrafta Kavram Karmaşaları “Bakın, ben bir entellektüel değilim – sadece fotoğraf çekerim.” – Helmut Newton (Alman fotoğrafçı) * * * * * * * * * Merhaba sevgili fotoğraf dostları... Fotoğrafta sıkça kullanılan ve entellektüellik kaygısıyla yanlış kullanımlarının çok yoğun olduğu bazı terimler üzerinde durmak isterim bu hafta... Bunlardan en belirgin olanları genel kategori terimleri olan “amatör fotoğrafçı”, “profesyonel fotoğrafçı” terimleri ile, fotoğraf yorum ve okumalarında kullanılan bazı teknik olduğu zannedilen terimlerdir. Amatör ve profesyonel Fotoğrafçı kimdir’den önce, Amatör ve Profesyonel nedir? Amatör: Latince “seven kimse” kelimesinden türemiştir. Sözlük anlamı ise; bir şeye hevesi olan ve onu hararetle arayan kimsedir. Sade zevki için ve bilerek bir sanat veya bir ilim ile uğraşan kimse. Mesleği olmamakla birlikte, kendini güzel sanatlara veren, gayret göstermeyen, yetkili olmayan, heveskar kişiler gibi anlamlarda, bu terim yıllarca küçümseyici bir tavırla kullanılmıştır. Halbuki; Sanat her zaman AMATÖR bir istek ve ruhla hayat bulmuştur. İnsanların özgün sanat eserleri çıkarabilmesi için, bazı baskılardan ve parasal kaygılar içermeyen bir ruh ve fikriyatla üretimde bulunmaları gerekir. Tabi bu noktada “Figaro’nun düğünü” de akıllara gelebilir elbette ama istisnalar genel olarak kaideleri bozmaz, bozmamalıdır da... 18.yy. da AMATÖR’ler tıpkı günümüzdeki gibi çoğaldığı bir dönem yaşandı. Hatta, Fransa Krallık ve resim akademisinde “Amatörler Sınıfı” da oluşturulmuştu. Profesyonel: Genel olarak, “yaptığı işi meslek haline getirmiş, yaptığı işten gelir elde eden kişi” olarak tanımlanabilir. Ancak en önemli noktalardan biri de, “duygularının davranışlarına yansımasına engel olabilen, ruh hali ne olursa olsun işini düzgün bir şekilde yapabilen kişi” olarak da tanımlanır. Tanımlamalardan sonra dikkatinizi çekmek istediğim noktayı sanıyorum ki sizler de fark etmişsinizdir. Bu kelimelerin yanlış kullanımı o kadar yaygındır ki, “Profesyonel Sanatçıyım” gibi bana göre anlamsız terimler bile yaygın olarak kullanılır hale gelmiştir. Profesyonel Sanatçı nedir ki? Duygularını işe karıştırmadan bir sanat eseri üretilebilir mi ki? Ya da, “Amatör sanatçı” diye bir tabir nasıl kullanılabilir ki? Zaten Duyguları ile ve severek yapılan, para amaci gütmeden üretilen çalışmalar değil midir ki sanat eserleri? Bir Profesyonel Fotoğrafçının yanında çıraklık etmeye başlayan ve bunu bir haftalık ücret karşılığı yapan “çırak” çalışmalarının kötülüğü sebebiyle “kötü” ya da “acemi” olarak addedilir ancak sonuçta bunun açılımı başka “amatör” olamaz. Olsa olsa “yeni profesyonel ya da kötü bir profesyonel” olarak addedilebilir. Ve yıllarını fotoğrafa adamış nice güzide ustalar vardır ki, halen çalışmalarını aynı ruh ve sevgi ile devam ettirirler. Yüksek tecribe ve bilgileri sayesinde o kişiye insanlar “Profesyonel” etiketini yakıştırırlar. Ancak o kişinin etiketi “Amatör”dür ve bu kelimeyi de tam ve yüksek manasıyla taşırlar. Tıpkı domates ve elma gibi birbirinden ayrılırlar. Sonuçta her ikisi de meyvedir, ancak farklı kulvarlardadırlar her biri. Elmanın da domatesin de çürüğü ve iyisi vardır. Birinin diğerine üstünlüğü ancak beceridedir, etikette ya da statüde değil... Hülasa; Yanılgı, amatörlüğü ve profesyonelliği birbirinin altı/üstü olarak görüldüğündendir. İyi bir amatör çok zaman Acemi bir profesyonelden binlerce kat daha iyi fotoğraf çekebilir ancak terimlerde bir değişiklik bulunmaz. İki farklı kulvar ve iki farklı mertebedir. Kıyas etmek sadece cahilliktendir. Amatör amatördür, profesyonel de profesyonel. Profesyonel, Amatörün üstü, amiri, daha iyisi demek değildir. 10 yılı aşkın bir süredir geçimimi bu meslekten kazanan biri olarak, yani bir profesyonel olarak bu konudaki şahsi kanaatim; İyi bir amatör olmayı, muhteşem bir profesyonel olmaya tercih ederim. Ama ben bu işi meslek olarak yapıyorum. Yani başka bir mesleğim yok. Bir Erdal Kınacı gibi, doktorlukla hayatını kazanıp, fotoğrafı, hissiyat ve sevgi ile yapabilmenin üstünlüğünü, mertebesini nasıl bir mantık profesyonellikten aşağıda görebilir ki? Dünyanın en büyük sanatçıları her zaman Amatörlerden çıkmadılar mı zaten? Aristo, Michelangelo ya da Picasso bu etiketlerle mi başarılı oldular dersiniz? Sevgili Fotoğraf dostları; gelin biz fotoğrafa resim diyenlere kızmayı bırakıp, onlara fotoğraf ile resim arasındaki farkı hoşgörüyle öğretelim. Ancak amatör ile profesyonel tabirlerini bu denli biribirine karıştıranlara kızalım, onlara öğretelim bu kavram karmaşasının doğrusunu... Böylece Sanatçılarımız hislerini sadece çalışmalarıyla göstersinler, muazzam çalışmalar yaparken, birden, daha üst olduğu zannedilen profesyonellik etiketi kaygısıyla insanlar vazgeçmesinler amatörlükten... Haftaya görüşmek üzere... Soru, görüş ve önerilerinizi, istanbultimes.com.tr deki bu yazımın altındaki yorum ekle bölümünden ya da posta@mustafakemaldolasir.com’dan bana ulaştırabilirsiniz...