12 sektöre yatırım desteği sağlanacak. İller 4 bölgeye ayrılacak. Toplam 500 bin kişiye iş imkanı sağlanacak. Kurumlar vergisi indirildi. 200 bin kişiye mesleki edindirme kursu meslek edinecekler.
Stajyer gençlerin SSK primlerini 6 ay devlet karşılayacak. KOBİ'lere yüzde 65'lik kredi garantisi verilecek. Yatırım yapacaklara bölgelere göre 7 yıla kadar SSK primi alınmayacak.
Doğu ve Güneydoğu'ya yatırım yapanlara biraz daha fazla kolaylık getiriliyor. Fabrikasını taşıyan firmalara SSK primi, kurumlar vergisi ve nakliye masrafları alanında somut indirimler yapılıyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 1.5 yıldır hazırlıkları süren yeni teşvik sisteminin ve istihdam önlemlerinin detaylarını bir basın toplantısıyla açıkladı. Erdoğan şunları söyledi:
Türkiye de artık küresel bir aktör haline geldi. Türkiye'nin böyle bir krizden etkilenmemesi mümkün değildi. Biz 'krizden etkilenmeyiz' iddiasında bulunmadık. Türkiye'nin aldığı tedbirlerle en az seviyede etkileneceğini ifade ettim. Bunu 'teğet geçecek' diye ifade ettim. Diğer ülkelerde iflaslar gündemi meşgul ederken, ülkemizde bankacılık sektöründe ciddi sıkıntı yaşanmadı.
Daha önce Hong Kong hapşırdığında Türkiye ağır grip geçiriyordu. Geçmişe göre daha sağlıklı bir yapıya sahibiz. Uyguladığımız politikalarla kirizin etkisi düşük kaldı. 'Bize bir şey olmaz' düşüncesinde olmadık. Krizin etkisini sınırlandırmak için ilk andan itibaren tedbirler aldık. 60'tan fazla değşiik tedbirlerin olumlu sonucunu aldık.
Yeni teşvik sistemi çalışması yeni yatırımları desteklemek amacıyla hazırlandı. Ülkenin rekabet gücünü artıracak ve bölgesel gelişmişlik farklarını en aza indirecek yatırımlar desteklenecek.
12 SEKTÖRE DESTEK
Sistemi üç gruba ayırdık. Büyük proje yatırımları için 12 sektör belirledik. Kara taşıtı Tekstil, konfeksiyon, deri sektörü, madencilik, tıbbi aletler, ilaç, elektronik hava aracı, makine imalatı, demiryolu, liman, transit boru hattı taşımacılığı ve kimya sektörleri desteklenecek.
HANGİ BÖLGELER TEŞVİKTEN NASIL YARARLANDI?
SSK PRİMİNİ BELİ SÜRE HAZİNE KARŞILAYACAK
Tutarı 250 milyon lira olan yatırım projelerini, büyük yatırımlar olarak destekleyeceğiz. Transit boru hattıyla taşımacılık da büyük yatırımlar olarak teşvik edilecek. Madencilik yatırımları büyük yatırımlar kapsamına alınacak. Elektronikte de katma değeri yüksek büyük proje yatırımlarını teşvik edeceğiz. Büyük proje yatırımları için kurum ve gelir vergisi indirimi, bölgelere ve büyük proje yatırımlarına farklı uygulanacak. Altyapısı mevcut olan hava araçlarındaki makina imalatlarını destekleyeceğiz. SSK priminde işveren hissesi belli süre Hazine tarafından karşılanacak. Az gelişmiş bölgelerde yatırımların kredi faizinin bir bölümü karşılanacak.
İLLER DÖRT BÖLGEYE AYRILDI
İllerimizi dört bölgeye ayırdık. Şimdi bölgesel olarak ele aldık. Ağırlıklı olarak Doğu ve Güneydoğu bölgelerinin yer aldığı üçüncü ve dördüncü bölgede tarım ve tarıma dayalı imalat sanayi, konfeksiyon gibi emek yoğun sektörler teşvik edilecek. Turizm, sağlık ve eğtiim yatırımları da desteklenecek. 81 iliin tamamı yeni teşvik sisteminden faydalanacak.
KURUMLAR VERGİSİ KAÇA İNDİ
Yatırımcılar elde edecekleri kârdan yüzde 20 yerine birinci bölgede yüzde 10, ikincide yüzde 8, üçte yüde 4, dörtte yüzde 2 kurumlar vergisi ödeyecek. İndirimli kurumlar vergisi oranlarından yararlanma süresi, bölgelere ve yatırım büyüklüğüne göre değişecektir. .
YATIRIM YAPANLAR KAÇ YIL SSK PRİMİ ÖDEMEYECEK?
YATIRIMCILARA KOLAYLIKLAR
Az gelişmiş bölgelere yatırım yapanlar, daha uzun süreyle bu imkandan faydalanacaktır. Yatırım yapanlar sağladıkları yeni istihdam için SSK işveren pirimini birinci bölgede iki yıl, ikinci bölgede üç yıl, üçüncü bölgede beş yıl, dördüncü bölgede 7 yıl boyunca ödemeyecek.
Üçüncü ve dördüncü bölgelerde yatırım yapanların kullandıkları TL kredi faizinin üçüncü bölgede 3 puanını, dördüncü bölgede 5 puanını Hazine'miz karşılayacak. Bu oranlar döviz cinsi krediler için sırasıyla 1 ve 2 puan olarak belirlendi. Kredi faiz desteğinin üst limitleri, AR-GE ve çevre yatırımları için 300 bin lira, diğer yatırımlarda ise 500 bin lira olacaktır. Büyük proje yatırımları ile bölgesel ve sektörel bazda belirlenmiş yatırımlar, yatırım yeri tahsisi desteğinden de faydalanacaktır.
ÜÇÜNCÜ VE DÖRDÜNCÜ BÖLGEYE TAŞINANLARIN ELDE ETTİKLERİ AVANTAJLAR
Bölgesel farklılıkları gidermek üçüncü ve dördüncü bölgelerde istihdamı artırmak amacıyla tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde birinci ve ikinci bölgelerde üretim yapan girişimcilerimize yeni bir fırsat sunuyoruz. Bu kapsamda 2010 yılı sonuna kadar birinci ve ikinci bölgeden üçüncü ve dördüncü bölgeye taşınacak firmaların en az 50 istihdam sağlamak koşuluyla 5 yıl süreyle SSK işveren pirimi Hazine tarafından karşılanacak, bu firmalara kurumlar vergisi yüzde 20 yerine yüzde 5 olarak uygulanacak ve nakliye masrafları da tarafımızdan karşılanacak. Teşvik paketini kriz ortamını fırsata çevirmek için yürürlüğe koyuyoruz. Bu sistemden 2010 sonuna kadar başlayacak yatırımlar yararlanacak.
DİĞER TEDBİRLER VE KOBİ'LERE GETİRİLENLER NELER?
500 BİN KİŞİYE İSTİHDAM İMKANI
İstihdam da aktif işgücünün desteklenmesi çalışmasını uygulamaya geçiriyoruz. İşsizlere 6 aya kadar iş imkanı oluşturacağız. Bu çerçevede 120 bin işsizin okulların ve sağlık kurumlarının bakım oranım, çevre düzenlemesi gibi işlerde istihdamını hedefliyoruz. Vasıflı işgücü ihtiyacı için mesleki eğitim faaliyetleriyle 200 bin işsize kurs verip meslek edinme imkanı getirilecek. 10 bin işsize girişimcilik eğitimi verilerek destek olunacak. Lise ve üstü eğitim alan 100 bin gencin stajyer olarak istihdam edilmesi sağlanarak iş bulmalarının önünü açıyoruz. Bu çerçevede 6 ay destek sağlayacağız. Sosyal güvenlik primleri de 6 ay devlet tarafından karşılanacak.
İstihdam şurası toplanıp uzun vadeli istihdam politikası oluşturulacak. Bu paketle 500 bin kişiye istihdam imkanı oluşturuyoruz.
KOBİ'LERE YÜZDE 65'LİK KREDİ GARANTİSİ
Kredi garanti sistemini de başlatıyoruz. Bu sistemden ve bununla birlikte yıllık cirosu 25 milyon liranın altında ve en fazla 250 çalışanı olan KOBİ'ler yararlanacak. 30 Haziran 2008'den önce takibe düşmüş borcu olmaması şartı aranacak. KOBİ'ler bu sistemle yeni krediler sağlayabilecek. Sistemde iki yıl boyunca sağlanacak krediler için uygulanacak. Kredinin yüzde 65'ine Hazine'nin desteğiyle kefalet verilecek, kredi riskinin yüzde 35'i bankalarla üstlenecek. İlk etapta kredi garanti kurumlarına 1 milyar lira kaynak aktarılacak. Bu kaynağa karşılık 10 milyarlık krediye kefalet sağlanmasını bekliyoruz."
Soruları da yanıtlayan Erdoğan tedbirlerin maliyetine ilişkin olarak "Buradaki maliyet durumu buna katılımlarla ilgili bir süreç. Açıklanan paketin maliyetinin ucu açık. Ne kadar müracaat olursa, ona göre maliyeti belirlenir. Ancak biz maliyeti karşılamakta kararlıyız. İstihdam paketinin maliyeti 1 milyar TL'yi bulabilir" dedi.
PAKETLERİ BÜTÇEYE MALİYETİ NE KADAR?
TEŞVİK PAKETİNİN YÜKÜ 1.8 MİLYAR
Ekonomi yönetiminin hesaplamalarına göre yeni teşviklerin 2010 sonuna kadarki 1.5 yıllık maliyeti 1.8 milyar TL olacak. Bu tutarın 1 milyar 433 milyon lirası kurumlar vergisi indirimi, yatırımlar için hazine arazisi tahsis edilmesi ve tekstil fabrikalarının hükümetin belirlediği illere taşınmasına vergi avantajı sağlanmasından kaynaklanacak. Bu desteklerin maliyeti, 2009'da 451, 2010'da ise 982 milyon lira olacak.
Yeni teşvik sistemiyle firmaların faiz giderlerinin finansmanı da desteklenecek. Şirketlerin fabrikalarını belli illere taşımasına da nakit desteği verilecek. Bu iki uygulamanın maliyeti ise 123'ü 2009, 219'u da 2010 yılından olmak üzere 342 milyon lira olacak. böylece teşvik uygulamalarının toplam maliyeti 1.8 milyar lira'ya ulaşacak.
İSTİHDAM PAKETİNİN MALİYETİ 1.3 MİLYAR
Özel sektörde altı aylık staj programı, meslek edindirme kursu ve kamu yararına çalışma içeren istihdam paketinin 1.5 yıllık maliyeti ise 1.3 milyar lira olarak hesaplandı. Böylece iki yeni kriz tedbirinin maliyeti 3 milyar lirayı aşacak.
Maliyet noktasında endişemiz yok. Bu konuda rahatız. Mali sistemin büyüklüğünü sisteme katılımlar belirleyecek. Piyasalara ciddi hareket geçireceği ortada. Likitide akışı hareketlenecek. Oluşturulmuş havayı bu süreç kesinlikle bozacak. İstihdam paketinin 2 yıllık maliyeti 1 milyar TL'yi bulabilir. IMF ile görüşmeler şu anda sürüyor. Sıkıntı söz konusu değil. IMF'ye karşı öneriler verdik, onlar bize yen yeni öneriler sundu. 14 ay geçti ve süreç devam ediyor. Ülkemizin menfaatini zedeleyecek anlaşmaya evet diyemeyiz. Kesilip atılmış bir şey söz konusu değil.
IMF VE BANKACILIKLA İLGİLİ İLGİNÇ AÇIKLAMALAR
Teşvik sisteminde uluslararası yükümlülüğümüz neyse ona uyacağız. Siyasi konularda kararı IMF değil biz veririz. ÖTV ve KDV indiriminde sürenin uzatılmasıyla ilgili görüşmeler sürüyor. Arkadaşlar bunun üzerinde çalışıyor. Bazı sektörlerde ciddi sıçrama oldu. Devam kararı alınacak sektörler var alınmayacak olan sektörler var. Krize rağmen 104 bin 500 otomobil satıldı.
Yatırımcılarım, milletim adına bankalara sesleniyorum. Para alır para satar. Fakat bu parayı girişimciden alır vatandaştan alır. Girişimciyi kaybederse, kendilerine krediyi kapatan girişimciler kriz bittiğinde bankalara yarın gitmeyecektir. Girişimciler aleyhine kullanırsak etik açıdan ticari ahlak açısından doğru değil. Dara düştü bir de sen vur olmaz öyle şey. Zaten 10 alıyorsunuz 1 veriyorsunuz. Bunları ezmeyin.
NEDEN 'KUSURA BAKMAYIN PARA VAR' DEDİ?
PARA VAR ARKADAŞLAR
'Harcayacak para yok' diyenler yanılıyor. Kusura bakmayın arkadaşlar para var. Bugün enflasyon son 39 yılın en düşük düzeyinde. Yüzde 30'dan yüzde 5'e indi. Bu aradaki fark kimin cebinden çıkıyordu. Memur maaşı 660 TL'den 1.2 TL'ye çıktı. Enfyasyonun altında zam yapmadık. TOKİ olarak konut yetiştiremiyoruz. Proje üzerinden satışlar yapılıyor. İnanıyorum ki "kriz varsa çare var" kampanyası olumlu sonuçlanacaktır.
Müteahhitlikte dünyanın en güçlü sektörleri arasındayız. Finans alanında teminat sıkıntısı yaşıyoruz. Geçmişte yaşanan bazı güven bunalımının örneklerini yaşıyoruz. Aşmak için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Yer tahsisi konusunda sıkıntı yok ama bundan sonra proje bazlı olacak. Projeyle gelen yatırımcılara yapılacak değerlendirmenin ardından yer tahsis edilecek Bugüne kadar ne o yatırımın tanımı ne de geri dönüşümüyle ilgili beklentiler karşılanmamış.
5084 sayılı teşvik kapsamında firmalar yeni sisteme dahil olmak isterse kabul edilecek. İstemezlerse eski sistemde kalacaklar. Petrol fiyatlarında tavan fiyatın üstünde zam yapılmayacak. EPDK tavan belirledi. Bu işi yakın markaja alıp ucu açık bırakamayız. Herkes istediği gibi akaryakıt belirlemeyecek. Kredi kartlarıyla ilgili düzenleme yapılıyor.
Editör: Ferdi TÜRK
