Sınava sayılı gün kaldığında öğrencinin kendini zihinsel olarak hazırlaması önemlidir. Sınavlar yapabildiklerini göstermek için birer fırsattır. Öğrencilerin bu zamana kadar başardıklarını fark etmeleri; odaklanmaları ve kendilerine güvenmeli büyük önem taşır. Çalışmalarının karşılığını alacaklarına inanmaları, sınavla ilgili olumsuz düşünmenin başarılarını arttırmada yardımcı olmayacağını fark etmeliler. İstanbul Times Haber Merkezi/Hüseyin Çetiner Dikkat! Sınavdan önceki geceyi mümkün olduğunca sıradan geçirin. Normalde yaptığınız faaliyetler dışında etkinlikler planlamayın. Sınav öncesi kafanızı dağıtmak amaçlı çevrenizdekilerin önereceği fiziksel olarak aşırı yorucu etkinlikler ya da midenizi rahatsız edebilecek farklı yemekler yemek ertesi gün sınav performansınızı olumsuz etkileyecektir. Kendinizi şartlamayın! Sınava şartlı girmek düşüncelerin kilitlenmesine neden olabilir. Örneğin sınava girerken “Sayısal bölümden şu kadar net yapmalıyım” gibi şartlar oluşturulmamalıdır. Şartlı yaklaşım yerine doğru sınav stratejisi oluşturmanız daha mantıklı bir davranıştır. Zamanı verimli kullanma stratejisi, kodlama stratejisi, dikkati toplama stratejisi gibi. Sınava nereden ve nasıl başlayacaksınız? Çözemediğin bir soru ile karşılaştığınızda ne yapacaksınız? Bunlar gibi pek çok durum ve soru karşısındaki stratejinizi sınavdan önce belirlemiş olmalısınız. Deneme sınavlarını da zaten bu stratejilerin provası olarak düşünebilirsiniz.Sınavı neden başarmak istediğinizi bilmek ve başarabileceğinize inanmak önem taşıyor. Hatta sınavı başarı ile tamamladığınız anı zihninizde canlandırın. O anda nasıl hissedeceğinizi düşünün. Gereksiz endişelerden kurtulun! Bir miktar kaygı kişiye hedefi doğrultusunda harekete geçmesi için güç verir. Bu nedenle de bir miktar endişelenmeniz ya da kaygı duymanız normaldir. Endişe duymanızın en büyük nedeni ise sürece değil, sonuca odaklanmanızdır. “Bu sınavda başarılı olabilecek miyim? Ya başaramazsam?, “Annemin babamın yüzüne nasıl bakacağım?”, “Arkadaşlarım benden çok çalıştı, ben tam hazırlanamadım.” gibi düşünceler önemli bir sınava hazırlanan pek çok öğrencinin zihnini meşgul eder. Ancak işinize yaramayan bu düşünceleri sınav salonunun dışında bırakmalısınız. En büyük endişelerinize yönelik rahatlatıcı cümleleri sınavdan önce bulmalı ve gereken durumlarda bu cümleleri içinizden tekrarlamalısınız. Son gün ders çalışabilir miyim? Sınava hazırlanan çoğu adayın yaptığı hata sınav yaklaştıkça çalışma tempolarını düşürmeleri ya da çalışmayı bırakmalarıdır. Sınavdan birkaç gün önce öğrenmeyle ilgili hazırlıklarınızı bitirmeye çalışın. Ancak önemli olan “ne yaparsam kendimi daha güvende ve rahat hissedeceğim?” sorusuna vereceğiniz cevaptır. Eğer ders çalışarak daha iyi hissedecekseniz, ders çalışabilirsiniz. Tabii yeni bir şeyler öğrenmeye çalışmak yerine öğrendiğiniz konularla ilgili tekrar testleri ya da deneme sınavları çözmeniz daha uygun olacaktır. Sınav öncesi bunlardan uzak durun! Sınav öncesi aşırı derecede çay, kahve gibi uyarıcı maddelerden ve sakinleştirici ya da uyarıcı niteliği taşıyan ilaçlar kullanmaktan kaçının. Konuşma ve davranışları ile sınava yönelik kaygılanmana neden olan insanlarla mümkünse görüşmeyin; görüşmek zorundaysanız da onlarla sınavla ilgili konuşmamayı tercih edin. Bu tarz kişilerin sana ulaşmasının aracı olan cep telefonu ve sosyal iletişim ağlarından da uzak durmalısınız. Sınav Sabahı... Evden çıkmadan sınavla ilgili belgelerinizi son kez kontrol edin. Yanınızda bulundurmanızın yasak olduğu eşyalarınızı yanınıza almayın. İçinde rahat hissedeceğiniz, aksesuar içermeyen sade bir kıyafet tercih edin. Mutlaka dengeli bir kahvaltı yapıp, bu kahvaltının da genelde yemeyi tercih ettiğiniz gıdalardan oluşmasına dikkat edin. Çevrenizdekilerin “yararlı” olduğunu düşünerek alışkın olmadığınız gıdalar yedirmelerine izin vermeyin. Alışkın olmadığınız gıdaların dokunabileceğini unutmayın. 1 saat önce sınav yerinde olmanız gerekiyor. Her türlü ihtimali düşünerek geç kalmayacak şekilde hareket etmelisiniz. Sınav başlamadan önce tuvalete gitmek gibi fizyolojik ihtiyaçlarınızı giderdiğinizden emin olun. YKS TEST TEKNİKLERİ SINAV STRATEJİNİZİ BELİRLEYEREK SINAVA GİRİN: YKS bilgiyi ve yorumlama becerisini bir arada kullanmayı gerektirir. Ancak bu becerilere sahip olunsa bile önceden belirlenmiş bir sınav stratejisi yoksa, başarı sekteye uğrayabilir. Sınava hangi testten başlanacağına, zaman azaldığında nasıl davranılacağına, tüm sorular bittiğinde önce hangi testteki boş bırakılan sorulara dönüleceğine önceden karar verilmiş olarak sınava girilmelidir. Bir soruya takılıp kalırsanız zamanı iyi kullanamayabilirsiniz. Zor soru yapan değil çok soru yapan kazanır. Sınavda ilerleyen bölümlerde hedefinize ulaşmanıza yetecek miktarda soru olduğunu bilmelisiniz. Aday, sınava en başarılı olduğu testten başlamalıdır. Böylece hem kendine olan güveni artar hem de zamanını daha verimli kullanmış olur. İki seçenek birbirine çok benziyorsa büyük bir ihtimalle ikisi de doğru cevap olmayabilir. Diğer seçenekleri iyi okuyarak aradaki ayrıntıyı yakalamalısınız. İki seçenek birbirinin zıttıysa, bunlardan birinin doğru cevap olma ihtimali çok yüksektir. Eğer seçeneklerde hepsi, her zaman, hiçbiri gibi genellemeler varsa bu seçeneklerin yanlış olma ihtimalinin de yüksek olabileceğini düşünebilirsiniz. Bütün seçenekleri okumadan cevabı işaretlemeyin “Bu kadar da kolay olabilir mi diye takılmayın.” Soru dağılımı içinde çok kolay ve “Bu da olur mu?” denilecek türde sorular da olabilir. Bunları da aynı önem düzeyi ile çözün. Diğer adayların soru çözme yöntemine yani daha hızlı ve daha yavaş soruları çözmelerine takılmayın. Aksi takdirde sınav anında dikkatinizi toparlayamayabilirsiniz. Matematiksel işlemleri zihinden değil, kitapçık üzerinde yapın. Bütün seçenekleri okumadan doğru olduğunu düşündüğünüz cevabı işaretlemeyin. Bazen “en doğru” cevabı bulmanız gerekir. Kodlama her sorudan sonra yapılmalıdır; bu kesinlikle bir zaman kaybı değildir. Kodlama için geçen süre bir ölçüde dinlenme süresidir. Bu zaman dilimi içinde zihnin bir başka soruya geçmek için hazır hale gelir. LGS’de 3, YKS’de 4 yanlış cevap sayısı, doğru cevap sayısını bir eksilteceğinden yanıtını bilmediğiniz, seçenekleri eleyerek doğru cevaba ulaşamadığınız durumlarda soruyu boş bırakmanız daha doğru olur. ZOR BİR SORU İLE KARŞILAŞIRSANIZ: Sınav sırasında zihninden pek çok düşünce geçer. Sınav sırasında zihninizdeki olumsuz düşünceler başarınızı etkileyebilir. Öncelikle bunların sadece birer düşünce olduğunu bilin ve kendinizi tekrar sınava odaklayın. Bu durumda işinize yarayacak şu alternatif düşüncelerden yararlanabilirsiniz. Örneğin; “Çalışmalarım doğrultusunda elimden geleni yapacağım, zorlandığım soruyu vaktim kalırsa dönmek üzere atlayacağım, soruları dikkatli okuyacağım, işlemleri doğru yapmaya çalışacağım...” Sınavda yapabileceklerinize odaklanmanız veriminizi artıracaktır. Burnunuzdan yavaşça derin bir nefes alın ve sakince verin. Sonra devam edin. Sakin bir zihinle engellere değil; onları nasıl aşacağınıza odaklanabilirsiniz Sorularla inatlaşmayın; Turlama Tekniğini uygulayın. Sınavdaki çok kolay bir matematik sorusu ile çok zor matematik sorusu aynı puanı getirmektedir. Bu durum kendi içinde her ders için geçerlidir. Bundan dolayı çözülemeyen sorular üzerinde fazla zaman harcanmamalıdır. Zaman kaybını önlemek amacıyla “Turlama Tekniği”ni uygulamak gerekir. Sınavda turlama tekniğinden yararlanmak için aşağıdaki basamakları izlemeniz yeterli olacaktır: • İlk turda hemen yapabileceğiniz kolay soruları yapın. • Zamanınızı alacak ancak yapabileceğinizi düşündüğünüz soruların yanına bir artı işareti koyun ve ilk turda kolay soruları bitirdikten sonra öncelikle bu sorulara dönün. • Çok zor olduğunu düşündüğünüz soruların yanına farklı bir işaret koyun. İkinci turdaki soruları bitirdikten sonra bu sorulara dönün. Uzun ve karışık görünen sorulardan gözünüz korkmasın. Özellikle paragraf sorularında önce soru kökünü okuyun. Böylece paragrafı, hangi bakış açısından değerlendirmeniz gerektiğini bilecek ve doğru cevabı kolayca bulabileceksiniz. Zaman kullanımınıza dikkat edin; süreyi doğru yönetin. Ağırlık katsayısı yüksek olan derslerin sorularını öncelikli olarak yapmaya çalışın. Bu dersler arasından seçim yapma şansınız varsa da kendinizi daha başarılı bulduğunuz dersten başlamanız sınav motivasyonunuzu yükseltebilir. Hangi dersten başlamalı? TYT’de sınava başlarken öncelikle hangi alanda kendinizi daha başarılı hissediyorsanız o alandan başlamanız moral ve motivasyonunuz açısından doğru olacaktır. Tüm soruları okuyabilecek şekilde zamanınızı ayarlamanız avantaj sağlayacaktır. AYT’de ise hedeflediğiniz puan türünün ağırlıklı testlerine göre hareket etmeniz gerekmektedir. Sınav zor mu kolay mı? ÖSYM sınav sorularının zorluk dereceleri genellikle şöyledir: - Yüzde 10 oldukça seçici çok zor sorular - Yüzde 20 zor sorular. - Yüzde 40 herkesin çözebileceği normal zorluktaki sorular. - Yüzde 20 kolay sorular. - Yüzde 10 çok kolay sorulardan oluşmaktadır. Buna göre ortalama soruların yüzde 70’i sınavlara hazırlanan tüm adaylar tarafından çözülebilecek türde sorulardır. - Zaman kazanabilmek için aşırı seçici sorular üzerinde fazla zaman harcamadan diğer sorulara geçilmesi önemlidir. Türkçe ve Sosyal Bilimler testinde uzun paragraf soruları gelebilir. “Uzun soru zordur” mantığı, kolay olan soruları kaçırmana neden olabilir. Soru paragrafının uzunluğu gözünü korkutmasın. TYT ile AYT arasındaki 24 saat!!! 500 tam puanın oluşumundaki katkı açısından baktığımızda TYT %40, AYT ise %60 etkilidir. TYT’den çıktıktan sonra AYT’ye kadarki 24 saatlik sürede zihinsel olarak AYT’ye hazırlanmaları önemli. Sosyal medyadan ve televizyondan uzak durmak önemli. TYT istedikleri gibi geçmediyse, AYT ile telafi edebilirler. TYT çok iyi geçtiyse, YKS puanlarını riske atmamak için AYT’ye de aynı motivasyonla giriyor olmaları gerekir. HEYECANI YÖNETMEK Sınav öncesinde ya da sırasında bir miktar heyecan hissetmeniz normaldir hatta faydalıdır. Başarmayı istediğinizi ve sınavı önemsediğinizi gösterir. Ancak hissettiğiniz heyecan ya da endişe fazla ise şu uygulamalar yardımcı olacaktır Kaygı arttığı zaman bedende birtakım değişiklikler olur. Solunum hızlanır, kalp normalden daha fazla atar, kaslar gerilir, vücut sıcaklığı düşer. Bedende meydana gelen bu değişiklikler insanın duygusal durumunu etkiler, soruyu okumakta ve anlamakta zorluk çekilir. Nefes egzersizi heyecanınızı yönetmenize yardımcı olur. Burnunuzdan derin bir nefes alın. Aldığınız nefesi 1-2 saniye tutup aldığınız sürenin yaklaşık 2 katı kadar sürede yavaşça ağzından geri verin. Günün farklı zamanlarında nefes egzersizini yapabildiğiniz kadar çok yapın. Ne kadar çok egzersiz yaparsanız bedeniniz o kadar çabuk alışacak ve uyum sağlayacaktır. Birkaç dakika gözlerinizi kapatarak sizi mutlu eden bir anıyı ya da bir yeri hayal edin. Bu rahatlamanıza ve düşünce odanızın değişmesine yardımcı olacaktır. Bedeninizde hissettiğiniz heyecan yerine çevrenizdekilere odaklanın. Kısa süreli bu bilinçli odak sapması kendini toparlamanıza yardımcı olur. “Kalemi nasıl tutuyorum? Salonda kaç kişi var? gibi sorulardan yararlanabilirsiniz. Bazen sadece daha kolay bir sorudan devam etmek de heyecan ya da endişelerinin azalması için yeterli olabilir. Planlı ve etkili ders çalışın. Ders çalışırken kısa dönemli planlar yapmanız çok önemlidir. Tamamlanan her hedef kendinizi daha iyi hissetmenizi ve bir sonraki adımı atmak için daha hevesli olmanızı sağlayacaktır. Olumsuz düşüncelerden uzak durun. Karamsar ve negatif düşünceler yerine daima olumlu düşünmeye özen gösterin. Örneğin, “Eğer başarılı olamazsam aileme ne söylerim… Bu sınavda başarılı olamayacağım… Ellerim titriyor… Ben yetersizim…” gibi olumsuz ve yıkıcı düşünceler yerine; “Sonuç her ne olursa olsun ailem beni seviyor… Bu sınavda başarılı olacağım… Elimden geleni yapacağım… Bu sınav için yeterliyim…” gibi olumlu düşünün. Motivasyonunuzu yüksek tutun. Kendinize güveninizi hiçbir zaman kaybetmeyin. Küçük de olsa eski başarılarınızı sık sık hatırlayın. Beslenmenize dikkat edin. Bol bol sebze ve meyve tüketin. Fazla yağlı ve ağır yemekler yemeyin, kafein içeren içecekleri çok fazla alırsanız sinirlilik ve çarpıntı yapacaktır. Düzenli fizik egzersiz yapın Günde 10-20 dakika düzenli egzersiz yapmak hem kaygının azalmasını hem de daha etkili öğrenme gerçekleşmesini sağlar. Ancak bir fizik egzersizi programı tamamlandığı zaman yorgunluk hissedilmemelidir. Zıplayarak yapılan yorucu hareketlerden kaçınılmalı, bunun yerine sağa sola eğilme, öne eğilerek eli yere değdirme, dizleri bükerek yere eğilme gibi hareketler yapılmalıdır. Kitap Okuyun Kitap okumak zihinsel kapasitenin genişlemesinde ve güçlenmesinde çok önemli bir rol oynar. Kişisel gelişim, kültürel gelişim, analiz sentez becerisi ve akademik başarı vb konularda yararları saymakla bitmez. Özellikle son yıllarda YKS’de tüm sorular; okuyan, okuduğunu anlayan, anladığını analiz eden öğrencileri avantajlı hale getiriyor. O nedenle her gün birkaç saat kitap okumak için zaman ayırmanızı tavsiye ediyoruz. Deneme Sınavları Yapın Sınava sağlıklı hazırlanmanın bir diğer yolu da şu andan itibaren kendi kendinize hem zihinsel hem de bedensel anlamda “sınav anına” yönelik hazırlık yapmaktır. Haftada 2-3 defa aynı sınavdaymış gibi (saat 10.15 sınava başla) bir ortam yaratarak kendi kendinize deneme sınavı yapmanız kaygıyı azaltır, güveni artırır ve rahatlatır. Uyku Düzenine Dikkat Edin Bilim insanları düzenli uykunun her açıdan olduğu gibi zihinsel açıdan da çok daha üretici olduğu yönünde bilgiler ortaya koyuyorlar. Daha iyi bir başarı talebiniz varsa uyku saatlerinize özen göstermenizi tavsiye ediyoruz. Pozitif İnsanlarla İletişimde Olun Zorlu geçen bu dönemde çevremizde bizleri rahatlatacak, duygu, düşünce ve moral olarak yukarıya çekecek insanlara ihtiyaç duyulur. Çevrenizde bu tür insanlar varsa lütfen onlara zaman ayırmayı konuşmayı, gezmeyi, paylaşmayı ihmal etmeyiniz. Elde edeceğimiz başarıda mutlaka onların da katkısı olacaktır. DİKKATLİ OLMAK Dikkat, seçici olarak bazı şeylere odaklanmak ve bazı şeylere de eşzamanlı olarak odaklanmamaktır. Yani en çok önem verdiğiniz şey; gördüğünüz, duyduğunuz, hissettiğiniz ve üzerinde düşündüğünüz şey olur. Önemli olmayan diğerleri ise ilginizi çekmez ya da sadece çok kısa süre için ilginizi çekebilir. Sınav sırasında odakladığınız tek şey de sınav olmalıdır. Sınavda sadece sınavla ilgilenin. Başkalarının ne yaptığı, soruları ne kadar hızlı çözdüğü, çevreden gelen sesler gibi unsurlar siz önemsemezseniz sizi etkileyemez. Unutma; sınavda bir soruyu dikkatsizlik nedeniyle yapamasanız da bilmediğiniz için yapamasanız da sınav sonucu aynı oranda etkilenir. Dikkatinizin dağılmasının bedeli hiç de az değildir. Bu nedenle okurken soru köklerini anlamaya dikkat edin ve sorudaki önemli noktaları fark edin. Zihninizin yorulduğunu hissettiğinizde 5-10 saniye gözlerinizi kapayın ve alnınıza hafifçe masaj yaparak kendinizi toparlayın. Uykunuzu yeterince almaya çalışın. Normalde uyuduğunuz saatten erken ya da geç yatmamaya dikkat edin. Uyumakta zorlanırsanız sıcak bir duş, ılık bir süt ya da bitki çayı yardımcı olabilir. Uyuyamamak ile ilgili endişeleriniz varsa sınavdan bir gün önceki sabah erken kalkarak sınav öncesindeki gece uykunuzun gelmesini sağlayabilirsiniz. İstanbul Times Haber Ajansı (İTHA)