İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), dünyada etkisini her geçen gün arttıran ve Türkiye’de de ilk vakası 11 Mart’ta görülen Koronavirüsü Covid-19’a karşı etkin bir şekilde mücadelesini sürdürüyor. İlk vakanın görüldüğü tarihten dört gün önce, 7 Mart’ta Koronavirüs Timi’ni tanıtan İBB, o günden bugüne dezenfekte ve hijyen çalışmalarına ara vermeksizin devam ediyor. İstanbul Times Haber Mekezi / Hüseyin Çetiner -PİYASA FİYATININ YARISININ DA ÇOK ALTINDA- İBB, her zaman halkın sağlığını düşünerek en etkili ve yararlı ürünleri kullanmaktadır. Dezenfektasyon için yapılan da aynen budur. Dünyanın pek çok kentinde ve Türkiye’nin bir çok şehrinde de olduğu gibi İBB, güvenilir ve etkili dezenfekte ürünlerini kullanmaktadır. Piyasa fiyatının yarısın da çok altında gerçekleşen bir alımla kullanılmaya başlanan dezenfektan ürünleri, insana yönelik hiçbir zararlı olumsuz etki içermemektedir. En küçük bir araştırmayla da bu gerçekler görülebilmektedir. İBB bu anlayışla, hele de bu salgınla mücadele sürecinde çalışmalarını halkın sağlığını korumak, halkın yararına faaliyetler gerçekleştirmek üzere çalışmalarını sürdürmeye devam edecektir. İBB’den konu ile ilgili yapılan açıklama şu şekilde: Malumunuz halihazırda ülkemizin de içinde yer aldığı COVİD-19 virüs pandemisine karşı önlem planları içerisinde el ve ortam dezenfektanları; virüsle temas riskini önleme açısından önemli faydalar sağlamaktadır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak daha söz konusu virüs vakaları ülkemizde görülmeye başlamadan önce tedbirlerimizi almaya başladık. Bu tedbirler içerisinde halkın ihtiyaçlarına yönelik olarak hizmet üreten belediye teşkilatının personel sürekliliğini sağlamak için minimum personelle çalışma ve dezenfektanla bulaş yolunu önleme çalışmaları da yer almaktadır. Diğer birçok kuruma göre, sürecin erken evresinde dezenfeksiyon ihtiyacını belirlemiş olmamız, dezenfektan seçiminde soğukkanlı ve planlı bir yaklaşımla birtakım kriterler belirleyebilmemizi sağlamıştır. Aşağıda sürecin başında belirlenen çeşitli kriterler yer almaktadır. Hiçbir kimyasal maddenin zararsız olamayacağı temel ilkesi kesinlikle akılda tutulacaktır. Dezenfektan yasal prosedürler, Sağlık Bakanlığı izin süreçlerinden geçmiş olmalıdır. Uluslararası otoritelerin kabul ettiği bilimsel yayınlarda zararlı sağlık etkileri konusunda yeterli veri olmalıdır. Malzeme Güvenlik Bilgi Formlarında yeterli açıklayıcı bilgi olmalıdır. Kullanılan dezenfektan, insan ve çevre için akut zarar potansiyeli en az olan olmalıdır. Kullanılan dezenfektan, kronik-birikimli etkisi en az olan olmalıdır. Kullanılan dezenfektan, kullanım sıklığı nedeniyle sayısal ve etki olarak minimum vücut yükü (Body Burden) oluşturmalıdır. Hızlı uygulanabilmeli, çevrede mümkün olan en az atıkla parçalanmalıdır. Kullanım alanında yer alan ahşap, deri, metal malzemelere de zarar vermemelidir. Mümkün olan en küçük konsantrasyonda mümkün olan en büyük yarar sağlanmalıdır. Yukarıdaki kriterler açısından içeriğinde kuarterner amonyum tuzları, sodyum hipoklorit, gümüş iyonları, aldehitler, fenoller, nanopartiküller olan dezenfektanlar değerlendirildiğinde özellikle pandemi gibi yoğun ve topluma yaygın kullanım gerektiren (günlük kullanım) durumlarda yeterli kronik etki çalışmasının, vücut yükü çalışmasının olmadığı, etkilerinin toplum ve çevre açısından sorun oluşturabileceği düşünülmüştür. Bu preperatlardan vazgeçilmemiştir. Kuarterner amonyum tuzları, gümüş iyonları içeren preperatlar haftalık ve aylık dezenfeksiyon çalışmalarında örneğin ulaşım araçlarında kullanılması, ancak toplumun hizmetine açılmadan önce araçların en az 8 saat havalandırılması kararlaştırılmış. Bu sayede hizmet götürülen bireylere vücut yükü oluşturmasının önüne geçilmeye çalışılmıştır. Haftalıktan daha sık kullanım gerektiren, kullanım sonrasında havalandırma süresinin 8 saatten fazla olması mümkün olmayan ofis alanları, hizmet taşıtları, ibadethaneler gibi alanlarda seyreltilmiş hipokloröz asit içeren preparatların kullanılması uygun bulunmuştur. COVİD-19 pandemisine özel olarak, toplumun yararlandığı ibadethaneler, ofis alanları, ulaşım araçlarında dezenfeksiyon çalışmasına ülkemizde ilk vakanın görülmesiyle başlayan Belediyemiz, seçim kriterlerini, gerekçelerini İstanbul ilçe belediyeleriyle, kendi iştirak ve müdürlükleriyle yaptığı toplantılarda, oluşturulan sanal platformlarda şeffaflıkla defalarca paylaşmıştır. Bu toplantılarda alanda yapılabilecek hatalara dikkat çekilmiş çamaşır suyu, alkol, deterjan püskürtmenin, nanopartikül ya da ağır metallerin uzun dönem sağlık etkilerinin olabileceği bu tür uygulamaların elde edilen yarardan daha büyük zararlarının oluşabileceği yönündeki bilgi paylaşılmıştır. Aşağıda virüsü önleme planları içerisinde hazırlanan ihale sonucu satın alınan aktif klor, diğer adıyla Hipokloröz asit (HOCl) etken maddeli bir antiseptik ve dezenfektan olan ürünün EL VE ORTAM DEZENFEKTANI OLARAK KULLANIMI ile ilgili ürün bilgileri yer almaktadır. Alınan ürünün diğer El – Yüzey- Hava ve Ortam Dezenfektanlarından ayıran çok önemli avantajlar vardır. Bu avantajları özetlemek gerekirse; *Ürün T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nca verilmiş Biyosidal Ürün Ruhsatnamesine sahiptir ve ürünün Sağlık Bakanlığı onaylı prospektüsünde ürünün insanlarda el - cilt hijyeni, tüm ağız boşluğu, diş eti temizleme ve gargara solüsyonu, perine bölgesi temizleme solüsyonu, ameliyat öncesi ve sonrası pansuman solüsyonu olarak; yara çevresinin temizlenmesi, nemlendirilmesi, antisepsi sağlanması için uygulanabileceği; ayrıca medikal, umumi ve kişisel alanlarda; hijyenik ve cerrahi el yıkama ve ovalama dezenfektanı olarak dahi kullanılabileceği yer almaktadır. * T.C Sağlık Bakanlığı Biyosidal Ürün Ruhsatnamesinde hem antiseptik, hem de dezenfektan olduğu yazmaktadır. Bilindiği üzere; antiseptikler; canlı dokuya, dezenfektanlar ise cansız maddeler üzerine uygulanabilir. Dolayısıyla alınan ürün; canlı ve cansız tüm dokular üzerine uygulanabilir. Ayrıca Sağlık Bakanlığı Ruhsatında hem Tip-1; hem Tip-3 kullanımı vardır. Yani hem insan hem de hayvan sağlığında kullanılabilir. Diğer dezenfektanların çoğu ise sadece Tip-2 yani yer-yüzey dezenfektanı olarak ruhsatlıdır ve insan ve hayvan sağlığında canlı dokular için kullanılamaz. *Ürün içeriğinde alkol, iyot, antibiyotik, steroid, ağır metal ve herhangi bir bitkisel yağ içermez. Vücut yükü oluşturması halinde karaciğer, böbrek, sinir sitemi toksisitesine yol açabilecek kimyasallar içeriğinde bulunmamaktadır. *Ürünün etken maddesi olan %0,020 oranında aktif klor diğer adıyla Hipokloröz asit (HOCl); fizyolojik bir maddedir. Ürünün diğer antiseptik ve dezenfektanlardan en önemli farkı; etken maddesinin insan vücudunda immün sistemdeki kan hücreleri (nötrofiller) tarafından üretilen Hipokloröz asit (HOCI) olmasıdır. Endojen bir kimyasal olması nedeniyle insan vücudunda maksimum tolerasyon kapasitesine sahiptir. *Hipokloröz asit, fizyolojik bir madde olduğundan yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda el, ağız içi, diş eti, boğaz, burun, mediasten, periton, göz kapağı dahil olmak üzere vücuttaki tüm mukozalara ve cilde rahatlıkla uygulanabileceği bildirilmiştir. Bu da özellikle kullanıcı ve uygulayıcı açısından büyük avantaj sağlamaktadır. HOCl seyreltik solüsyonu mukozalara hatta açık yaraya uygulanabilir bir ürün olması nedeniyle diğer dezenfektanlardan tümüyle ayrılmaktadır. *Ürün; el, yüzey, hava ve ortam dezenfektanı olarak kullanılabilir. Püskürtme, Dökme, Silme ve Sisleme yöntemi ile uygulanabilir. Bu kapsamda çok geniş bir uygulama alanına sahiptir. *Dezenfektan; alkol içermediğinden alkole hassas yüzeylerde de kullanılabilir ve malzemeye zarar vermez. Ayrıca ürün; farklı yüzey ve ortamlara da uygulanabilir. Islanmasında sakınca bulunmayan her türlü yüzeyde (yer, duvar, masa yüzeyleri, her türlü cihaz yüzeyleri vb), toplu ulaşım ve kamusal alanlarda sisleme yöntemiyle el, yüzey, hava ve ortam dezenfeksiyonu amacıyla da kullanıma uygundur. *Ürün; medikal, umumi ve kişisel alanlarda; hijyenik ve cerrahi el yıkama, ovalama, el, yüzey, ortam ve hava dezenfektanı olarak 1/1 oranında saf olarak sulandırılmadan kullanılabileceği gibi 1/20 oranına kadar sulandırılarak kullanılabilir. Sıvı içerisinde 6 ppm (%0.0006 )değerinde dahi virüs öldürücü etkiye sahiptir. Aynı zamanda 1/20 oranında sulandırarak (dilüe edilerek) elde edilen ürünün bir litresi ile 800 metrekare alan dezenfekte edilmektedir. Dolayısıyla maliyet hesabının bu bağlamda yapılması durumda ciddi bir maliyet avantajının olduğu görülmektedir. Bu nedenle maliyet-etkinlik anlamında avantajlı bir üründür. Ürünün bu oranlardaki etkinliği; ürünün kendisi ile yapılan bilimsel çalışmalarda gösterilmiş ve literatürlerle desteklenmiştir. HOCl bu yapısıyla diğer dezenfektanlardan önemli düzeyde farklılaşır. *Bu kapsamda ürün yukarıdaki oranlarla hazırlanmış 1 litresiyle; fogging (sisleme) yöntemiyle yaklaşık 800 metrekarelik bir alana kadar dezenfeksiyon yapılabilir. *Ürün; sıvı, berrak ve renksizdir. Boyar madde içermez ve leke yapmaz, uygulandıktan sonra artık ve kalıntı bırakmaz, durulama ve yıkama gerektirmez. *Ürünün rahatsız edici kokusu bulunmamaktadır ve hızlı kuruma özelliğine sahiptir. *Ürün; hastane yoğun bakım ünitelerinin dezenfeksiyonunda dahi kullanılmaktadır. Yıllardır kamu ihaleleriyle satın alınarak birçok devlet ve üniversite hastanesinin palyatif, yoğun bakım, yara ve yanık merkezlerinde kullanılmaktadır. *Seyreltilmiş solüsyonda pH ‘ı= 7,1 ± 0,2 ‘dir. Asidik yada bazik değildir. Deri ve mukoza üzerinde tahriş edici bir etkisi bulunmamaktadır. Dermatolojik olarak test edilmiş olup, irritasyon yapmaz ve hassas ciltlerde kullanıma uygun olduğu kanıtlanmıştır. Ürünün akredite laboratuvarlardan alınmış dermatolojik uygunluk-irritasyon test raporları, mikrobiyolojik aktivite belgeleri ve etkinlik raporları bulunmaktadır. *Etken maddesi olan Hipokloröz asit (HOCl); mikroorganizmalara karşı 1 (bir) dakikadan kısa sürede (12 saniyede) etkilidir ve HOCl; FDA onaylı bir antiseptik ve dezenfektandır. *Kısa temas süresi (< 1 dakika) ile hızlı dezenfeksiyon gerçekleştirir. *Doku ve Çevre Dostu bir Antiseptik ve Dezenfektan olan ürünün çok geniş bir antimikrobiyal etkinliği vardır. Ortamdaki bakteri, virüs (SARS, İnfluenza virüs ailesi dahil), mantarları ve bazı parazitleri (Acanthamoeba - Trichomonas vaginalis gibi) 12 saniye gibi çok kısa bir sürede eradike eder. Dirençli mikroorganizmaların oluşturduğu ve antibiyotik direncinde önemli rol oynayan biyofilm tabakasını yok edip, biyofilm tabakası altındaki mikroorganizmaları da eradike edici özelliği bulunur. Ayrıca; fibroblast ve keratinosit aktivasyonu yaparak her türlü yaranın iyileşmesini hızlandırır ve yaranın hızla kapanmasını sağlar. Ürün doğal içeriği ve formülasyonu sayesinde doku bütünlüğünün bozulduğu enfektif veya non-enfektif tüm doku hasarlarında dahi kullanılabilmektedir. Ürünün bu etkileri; ürünün kendisi ile yapılan bilimsel çalışmalarda gösterilmiş ve literatürlerle desteklenmiştir. *HOCl uygulanması ve etkili süresinin sonrasında hızla parçalanmakta, çevrede birikimi gerçekleşmemektedir. Özellikle kuarterner amonyum bileşikleri başta olmak üzere surfaktanlar ve ağır metal ve nanopartikül içeren ürünlerde önemli görülen birikimli insan ve çevre zararı oluşmamaktadır. *Son olarak; Ürün; ithal değildir, üretimi Türkiye’de yapılmaktadır, tamamiyle yerli ve milli bir üründür. Ürünün hem antiseptik olarak; hem de dezenfektan olarak tescillenmiş yerli malı belgeleri bulunmaktadır. Bu nedenle ürün temininde yurt dışına bağımlı kalınmamakta ve ihtiyaç halinde ürün temini hemen yapılabilmektedir. Ayrıca ürün direk olarak üreticiden alınmaktadır. Ürün İzmir menşeili olmakla beraber üretim yeri İstanbul’dur. Yukarıda belirttiğimiz tüm özelliklerden ötürü; Kullanılan ürün; diğer antiseptik ve dezenfektanlar ile karşılaştırıldığında daha etkili ve güvenilir bir üründür. İstenildiği taktirde ürünün etken maddesiyle ilgili literatür bilgileri paylaşılabilecektir. Duyarlılıkları ve bu açıklamaya vesile olmaları nedeniyle sayın vatandaşlarımıza, basın kuruluşlarımıza teşekkürlerimizle duyurulur. Kaynak: İstanbul Times Haber Ajansı (İTHA)