Aşılama tedavisinde yumurtalıklar adetin 2 ya da 3. gününde yapılan ultrasonografi ile değerlendirilir ve herhangi bir kalıntı kist yok ise ağızdan alınan haplar ya da düşük dozda iğneler ile yumurtalıklar uyarılır. Amaç 1 ya da 2 folikül gelişimdir. Normalde bir kadında her adet döngüsünde olan da bir folikül gelişimidir, yani normalde olanı kontrollü bir şekilde taklit etmekteyiz. Tüp bebek tedavisinde amacımız 5-10 folikül gelişim iken niye daha az folikül yani yumurta içeren kesecik gelişimi amaçlanır? Sebebi aşılamada çok sayıda folikül geliştiğinde hepsi de sperm ile döllenerek kadının vücudunda çoğul gebelik olabilir, buna müdahale etmek mümkün değildir. Halbuki tüp bebek tedavisinde rahime embriyo transfer ederken sayıyı biz belirleyerek çoğul gebeliği önleyebiliyoruz. Eğer aşılama tedavisinde 4-5 folikül gelişir ve rahime verilen spermlerle hepsi döllenir ve rahime tutunursa dördüz veya beşiz gebelikleri görmek işten bile değildir. Aşılama tedavisinde yumurtalıklar adetle başlanarak uyarılır ve 1 hafta sonra yapılan ultrasonografide yumurtalıklarda 1 ya da 2 folikül geliştiği görüldüğünde çatlatma iğnesi verilir ve 1-2 gün sonra 24-48 saat ara ile 1 ya da 2 kez aşılama yapılabilir. Yapılan çalışmalar 1 ya da 2 kez spermin rahime aşılama ile verilmesinin farklı sonuçlar doğurmadığını göstermiştir. O nedenle genellikle çatlatma iğnesinden 36 saat sonra aynı gün erkekten alınan spermler (2-5 gün cinsel perhiz sonrası) laboratuvarda 2 saat süren bir işlem ile yıkanır ve en hareketli olan spermler seçilerek yaklaşık 1-1.5 cc miktarda olan meni örneği rahime çok ince bir kateter ile bırakılır. Bu aşılama işlemi normla muayene pozisyonunda yapılır, herhangi bir anesteziye gerek yoktur, işlem ağrılı değildir. Rahime bırakılan spermler teorik olarak dakikalar içerisinde tüplere ulaşır ve o esnada yumurtalıklarda gelişen folikülden atılan yumurta tüpten içeri girmiş ise sperm ile karşılaşıp sperm tarafında döllenecektir. Döllenme kadının tüplerinde gerçekleşmektedir. Aşılamada kritik faktörler spermin yeterli harekette olması, tüplerin en az birisinin açık olması ve yumurtalıkların ilaçlara iyi cevap vermesidir diyebiliriz. Peki kimlere aşılama yapılabilir? Kadın yaşı tartışmalı olmakla birlikte 38 altında olan ve yumurtalık kapasitesi yeterli olan, en az bir tüpü açık olan, ciddi karın içi yapışıklığı olmayan (geçirilmiş karın içi ameliyatlar ciddi karın içi yapışıklık yapabilir, bağırsak cerrahileri ya da ileri evre endometriozisde olduğu gibi), sperm hareketinin yeterli olması ve ciddi morfolojik probleminin olmaması, rahimde ciddi bir anomali olmaması durumunda aşılama yapılması uygundur. Genellikle aşılama tedavisi 2-3 kez ardışık yapılabilir. Her ay yapılmasında sakınca yoktur. Her aşılama tedavisi ile başarı şansı %15-30 civarındadır. Ciddi morfolojik anomali yapılan sperm analizinde tespit edildiğinde döllenme olmayacağından aşılama yerine tüp bebek tedavisi önerilir. Çünkü tüp bebek tedavisinde mikroenjeksiyon ile normal spermler seçilerek yumurtanın içerisine enjekte edilmekte, spermin kendiliğinden gidip yumurtayı döllemesi beklenmemektedir. Aşılama yapıldıktan sonra bazı vajinal ilaçlar önerilebilir. Yine takip eden günlerde ilişkide bulunulmasında sakınca yoktur. Aşılamadan 12 gün sonra kanda yapılan gebelik testi ile neticeyi öğreniriz. Aşılama tedavisi tek tüp tıkalı olduğunda yapalım mı? Morfoloji %0 ya da 1 ise yapalım mı gibi sorular sık olarak sorulmaktadır. Burada tek başına bu faktörleri göz önüne almayız, kadın yaşı, yumurtalık kapasitesi ve spermin diğer parametreleri de önemlidir. Yine çikolata kisti hastalığı varlığı da önemli bir belirleyicidir. Özetle aşılama tedavisi bir yardımla üreme tedavisidir. Başarı %15-30 civarında olup uygun ve seçilmiş hasta gruplarında başarılı olmaktadır. Bu grupların tespit edilmesinde çiftin özellikleri ve doktorun tecrübesi belirleyicidir. Sorularınız için iletişime geçin: Prof. Dr. Banu Kumbak AYGüN www.banukumbak.com info@banukumbak.com TELEFON : 0535 461 22 44 WHATSAPP : 0532 396 19 76 Kaynak :İstanbul Times Haber Ajansı (İTHA)