<div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">YANDAŞLARA, ADRESE TESLİM İHALELER</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">AKP iktidara geldiği günden bu yana yandaşlara kaynak aktarmanın aracı haline gelen İhale Kanunu’nda yüzlerce değişiklik yaptı. Yaklaşık 50 kanun ve kanun hükmünde kararname ile Kamu İhale Kanunu değiştirilmesi adeta yandaşlara sipariş olarak gerçekleşti. Öyle ki 26. Yasama Döneminin sonuna kadar devam etti bu düzenlemeler. Son olarak geçtiğimiz Mayıs ayında ihale kanununun 21. Maddesinin (b) bendine “Yapım tekniği açısından özellik arz eden, …ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde” ibareleri eklendi.</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">SAYIŞTAY BELGELEDİ</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">Yapılan bu değişiklikle zaten sürekli suiistimal edilen bu kanun maddesi iyice yoruma açık hale getirildi. Değişikliklerle pazarlıksız, istediğine ihale verilmesine imkân tanınırken kamudaki ihale yolsuzluklarının önü daha da açılmış oldu. Özellikle iktidar mensubu belediyelerde ve kamu kuruluşlarındaki yolsuzlukların belgelendiği son Sayıştay raporları bu durumu doğrular nitelikte.</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">İSTİSNALAR SIRADANLAŞTI</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">İhale Kanunun en fazla değişikliğe uğrayan maddesi “İstisnaları” düzenleyen maddesi oldu. AKP iktidara geldikten sonra yasama sürecinde istisnai olan torba yasa uygulamasının sıradan hale gelmesi gibi, 21/b ihale usulünün de istisna iken sıradan hale geldiği görülmektedir. İstisna olan ihale usulleri pek çok büyük projede kullanılarak sıradanlaştı.</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">Kamu ihalelerinin istenilen kişiye verilmesine olanak sağlayan “Pazarlık usulü” maddesi sekiz kez değişikliğe uğradı. Bahse konu olan bu 21’inci maddenin özellikle “b” fıkrasında tanımlanan “doğal afet ve salgın hastalık” gibi acil durum gerekçeleri çoğu zaman olmamasına rağmen en sık başvurulan madde haline geldi.</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">14 YILDA 28 KATINA ÇIKTI</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2004 yılında tüm ihaleler içindeki payı yüzde 12, büyüklüğü de 1.6 milyar olan pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin büyüklüğü 2017’de 45 milyarı aştı. Bu rakam tüm ihalelerin yüzde 30’una yaklaşan bir orana denk geliyor. Böylece AKP iktidarı boyunca pazarlık usulü ihalelerin miktarı 28 kattan fazla artmış oldu.</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">PAZARLIK USULÜ İHALELERİN %81’i, 21-B İLE YAPILDI</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2017 yılında açık ihale, belirli istekliler arasında ve pazarlık usulü olmak üzere toplam 89 bin 315 adet kamu alımı gerçekleşti. Bu ihaleler için toplam 210 milyar 299 milyon 780 bin TL harcandı. Bu ihaleler içinde 45 milyardan fazla bir rakam pazarlık usulü ihalelere ayrıldı. Kamu ihale bedeli içindeki payı yüzde 21,56 olan pazarlık usulü işlemlerin yüzde 81’i ise 21/b usulü ihalelerden oluşuyor. Sadece özel koşulların gerekli olduğu 21-b usulü ihaleler için 2017 yılında yapılan harcama 37 milyarı buldu.</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2017 yılı Kamu Alımı (Adet) Oran Kamu alımı (Bin TL) Oran</span></div> <div><span style="font-size:16px">Açık İhale 63473 71,07 141.541.212 ₺ 67,3</span></div> <div><span style="font-size:16px">Belli istekliler arasında ihale 367 0,41 23.414.603 ₺ 11,13</span></div> <div><span style="font-size:16px">Pazarlık usulü 25475 28,52 45.343.965 ₺ 21,56</span></div> <div><span style="font-size:16px">TOPLAM 89315 100 210.299.780 ₺ (milyar) 100</span></div> <div><span style="font-size:16px">Kaynak: Kamu İhale Kurumu Kamu Alımları İzleme Raporu, 2017</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">TARIMSAL DESTEĞİN ÜÇ KATI YANDAŞLARA AKTI</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2017 yılı bütçesinde 2 milyonu aşkın çiftçi için ödenen tarımsal destek 12 milyar 742 milyon iken iktidar partisi, çeşitli teşkilat ve kişileri ile ilişkili yandaş şirketlere 21/b ihaleleri karşılığında 37 milyar ödendi.ÜÇ </span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">BÜYÜK İLİN BÜTÇESİNDEN BÜYÜK</span></strong></span><br /> </div> <br> <div><span style="font-size:16px">Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Kocaeli’nin 2017 yılı giderlerinin toplamı yandaş şirketlere aktarıldı. 21/b ihalelerine harcanan miktar İstanbul’un 2017 bütçesinin yüzde 95’ine, Ankara bütçesinin 2,7 katına, İzmir’in bütçesinin 3,9 katına, Bursa’nın 6,5 katına denk geliyor.</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">İhale Türü İhale sayısı Oran Kamu alımı (BinTL) oran</span></div> <div><span style="font-size:16px">21/b Mal alımı 1209 4,75 1.127.815 ₺ 2,49</span></div> <div><span style="font-size:16px">Yapım işi 1659 6,51 30.968.071 ₺ 68,3</span></div> <div><span style="font-size:16px">Hizmet alımı 3936 15,45 4.854.740 ₺ 10,71</span></div> <div><span style="font-size:16px">TOPLAM 6804 26,71 36.950.626 ₺ 81,5</span></div> <div><span style="font-size:16px">Kaynak: Kamu İhale Kurumu Kamu Alımları İzleme Raporu, 2017</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">2018 YILINDA DA TABLO DEĞİŞMEDİ</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2018 yılında açık ihale, belirli istekliler arasında ve pazarlık usulü olmak üzere toplam 38 bin 966 adet kamu alımı gerçekleşti. Bu ihaleler için toplam 98 milyar 867 milyon 840 bin TL harcandı.</span></div> <div><span style="font-size:16px">2018 yılının merkezi yönetim bütçesinin harcama büyüklüğü 762 milyar 753 milyon 272 bin TL ilk 6 aylık harcamalarının yüzde 5’ini pazarlık usulü verilen ihalelerin, yüzde 4’ünü ise 21-b ihalelerinin oluşturduğu görülüyor.</span></div> <div><span style="font-size:16px">Kamu ihale bedeli içindeki payı yüzde 19,04 olan pazarlık usulü işlemlerin yüzde 77’si ise 21-b maddesine göre yapıldı.</span></div> <div><span style="font-size:16px">Sadece 1 Temmuz -21 Aralık 2018 tarihleri arasında toplam 2966 kalem 21/b ihalesi yapılmış görünüyor. Özel koşulların gerekli olduğu 21/b usulü ihaleler için 2018’in ilk yarısında yapılan harcama ise 14 milyar TL’yi aştı.</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">BALIK BAŞTAN KOKMUŞ</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">Adalet dağıtması beklenen Adalet Bakanlığı’nda da ihale kıyakları dikkat çekiyor. Bakanlık bütçesinin yarıya yakını 21/b maddesi ile verilen ihalelere gitti. 2017’deki ihalelerin toplam sözleşme bedeli 5 milyar 479 milyon 149 bin 141 TL’ye ulaştı. Bu miktar 13 milyar 171 milyon TL’lik Bakanlık bütçesinin yüzde 42’sine denk geliyor. Oysa verilen ihalelerde 21/b’nin gerektirdiği “hastalık, salgın, doğal afet, savaş” gibi durumların olmadığı çok açık! Adalet dağıtacak kurumda bile denetimsizlik ve yasal boşlukların yandaş firmalara kaynak aktarmanın aracı haline getirilmesi, balığın baştan kokar sözünü doğrular nitelikte.</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2017 yılı İhale Bedeli</span></div> <div><span style="font-size:16px">Yapım işi 5.457.830.359 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Hizmet Alımı 12.873.547 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Mal Alımı 8.445.235 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Toplam 5.479.149.141 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Adalet Bakanlığı bütçesi 13.171.960.256 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Oran 42</span></div> <br> <div><span style="color:#ff0000"><strong><span style="font-size:16px">HOBİ BAHÇESİ DE YARGITAY BİNASI DA 21/B İLE İHALE EDİLMİŞ</span></strong></span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2018 yılında da Adalet Bakanlığı tarafından 21/b ile ihale edilen mal, hizmet ve yapım işlerinin devam ettiği görülüyor. Özellikle bazı ihaleler, ilgili yasa maddesinin nasıl keyfi bir şekilde yorumlanıp kamunun zarara uğratıldığını açıkça ortaya koyuyor. İhale kalemleri arasında Bakırköy Adliyesi’ne Atatürk büstü, hobi bahçesi ve bank yapılması gibi işler de bulunuyor (2018/501861 no’lu ihale), Yargıtay Başkanlığı Hizmet Binası yapım işi de (2017/655251 no’lu ihale).</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">Kanuni koşulları oluşmadığı halde 21-b ile gerçekleştirilen Adalet Bakanlığı ihale örnekleri:</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2017/633970 nolu Tavuk Eti Alımı</span></div> <div><span style="font-size:16px">2017/622966 nolu Tente Alımı</span></div> <div><span style="font-size:16px">2018/417225 nolu 12 Kalem Kahvaltılık Gıda Alımı</span></div> <div><span style="font-size:16px">2018/255812 nolu Meyve ve Sebze Alımı</span></div> <div><span style="font-size:16px">2018/172835 nolu Temizlik Malzemesi Alımı</span></div> <div><span style="font-size:16px">2018/567755 nolu Motorin Alımı</span></div> <br> <div><strong style="color:#ff0000"><span style="font-size:16px">HER 100 TL’NİN 28 TL’Sİ YANDAŞLARA</span></strong></div> <br> <div><span style="font-size:16px">Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda da ihaleler ile ilgili tablo aynı. 2017 yılında başlangıç ödeneği 1.853.914.000 ₺ olmasına rağmen verilen ödeneğin 3 katı büyüklüğünde harcama yapan Bakanlığın yaptığı her 100 TL harcamanın 28 TL’si yandaş müteahhitlere ihale rantı olarak aktarıldı. 21/b maddesi ile verilen ihaleler arasında 2017/406919 no’lu “II Osmanlı Coğrafyası Uluslararası Arşiv Kongresi: Tarihin Yeniden Yazımında Arşivlerimiz” etkinliği işi de bulunuyor; 2017/26487 no’lu “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama ve Sunum İşi” de bulunuyor.</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2017 yılı İhale Bedeli</span></div> <div><span style="font-size:16px">Yapım İşi ₺1.516.376.136</span></div> <div><span style="font-size:16px">Hizmet alımı ₺27.831.522</span></div> <div><span style="font-size:16px">TOPLAM ₺1.544.207.658</span></div> <div><span style="font-size:16px">Çevre ve Şehircilik Bk Bütçesi ₺5.474.229.257</span></div> <div><span style="font-size:16px">Oran 28</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2018 yılında Bakanlığın başlangıç bütçesini ne kadar aşacağını bilemiyoruz; ancak başlangıç ödeneğinin yüzde şimdiden 15’ini 21/b ihalelerine ödediğini biliyoruz.</span></div> <br> <div><span style="font-size:16px">2018 yılı İhale Bedeli</span></div> <div><span style="font-size:16px">Yapım İşi 265.126.879 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Hizmet Alımı 15.237.433 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Toplam 280.364.312 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Çevre ve Şehircilik Bk bütçesi 1.922.753.000 ₺</span></div> <div><span style="font-size:16px">Oran 15</span></div> <br> <div><strong><span style="font-size:16px">Kaynak: İstanbul Times Haber Ajansı (İTHA) </span></strong></div> <br> <br> <br>