Bu Mevlevihanenin yapıldığı devirde Surlardan açılan yeni bir kapıya izafeten ismine Yenikapı Mevlehinesi denilmiştir. Daha sonra Mevlevihanenin tanınırlığı v bilinirliliği Yenikapıdan daha çok olunca bu seferde Kapının ismi Mevlanakapı olmuştur.İsminden dolayı bazıları bu mekanın Aksaray Yenikapıda olduğunu düşünse de asıl bulunduğu yer Zeytinburnu Merkezefendi Mahallesidir. Yapılış tarihi de 1598 dir. Zamanın Yeniçeri baş halifesi ve Katibi Malkoç Mehmet Efendi tarafından yaptırılmıştır. Zamanın önde gelen Mevlevi dedelerinden Kemal Ahmet Dede tarafından Mevleviliğe alınan Malkoç Mehmet Efendi 1597 yılında hacca giderken Konya’da Mevlana Âitanesi’ni ziyaret etmiş ve burada gördüklerinden çok etkilenerek ,hac dönüşünde İstanbul’da bir Mevlevihane kurmaya kara vermiştir. Dönüşünde kararını yerine getirmiştir.
Başlangıçta, Semahhane, harem,(Dedekonutu) ,18 derviş hücresi (çilehane) ,mescit,sebil ve türbeden oluşan yapı topluluğu sonraki yıllarda yıkılarak yerini daha büyük ve gelişmiş yapılara bıraktı.
Yenikapı Mevlevihanesinde bir çok meşhur müzisyen yetişmiştir. Itri ve Dede efendi bunların başında gelir. Ünlü divan şairi şeyh Galip’te burada yetişmiştir. 1925 de Tekkelerin kapatılması ile burası 1961 yılına kadar kimsesiz çocuklar yurdu olarak kullanılır.
Değişik zamanlarda çıkan yangınlar Mevlevihaneyi kullanılamaz hale getirmişti. UNESCO 2006 yılının başında aldığı karar ile 2007 yılı dünya çapında Mevlana yılı ilan edilmesi ile Vakıflar genel müdürlüğü ve Zeytinburnu Belediyesi ciddi bir restorasyon ile buraya aslına uygun bir şekilde restore etmiş ve hizmete sunmuştur.
Şu an Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi olarak kullanılıyor
Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı olarak milli ve manevi değerlere bağlı bir eğitim sistemi ile genlerimize hizmet ediyor. Ancak bu kurumumuz başka yerde eğitim verebilir ama Mevlevihaneyi başka yerde turizme kazandırma şansımız yok. Tarihi mekanlarımızı aslına uygun bir şekilde kullanmamız gerekir.
Geleceğim Zeytinburnu Platformu (GZP) ilçenin yararına olan her çalışmanın içinde olacaktır.
Kaynak : İstanbul Times Haber Ajansı (İTHA)
