Kütüphane Sorumlusu Şevket Köseoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Devlet İstatistik Enstitüsünün verilerine göre Türkiye'de yaklaşık 700 bin görme engellinin olduğunu, ancak bu oranın sadece kayıtlıları kapsadığını belirtti.
Görme engelliler için Braille alfabesinin öğretilmesi veya buna benzer eğitim amaçlı kursların düzenlenmesinin yanı sıra kütüphanelerindeki en önemli önemli hizmetin sesli kitap olduğunu dile getiren Köseoğlu, Türkiye'de bu alanda Ankara Milli Kütüphane, Altınokta Körler Derneğinin kütüphanesi, Boğaziçi Üniversitesi, İzmir'de Görme Özürlüler Kütüphanesi, Beyazıt Devlet Kütüphanesi ve bazı STK'ların hizmet sunduğunu ifade etti.
Köseoğlu, ancak 1997 yılında kurulan kütüphanenin Türkiye'de teknik anlamda en iyi vasıflara sahip kurum olduğunu kaydetti.
-Gönüllünün kitap sevmesi ve okuması-
Geçmiş dönemlerde yapılan seslendirmelerin kasete kaydedilmesi nedeniyle bilgisayar ortamında dinlenilmesinin mümkün olmadığını, ancak seslendirmelerin bilgisayar ortamına aktarıldığını söyleyen Köseoğlu, 2004'te göreve gelmesinin ardından seslendirme stüdyo sayısını 1'den 4'e çıkardıklarını, üretilen kasetleri dijital ortama aktardıklarını dile getirdi.
2007 yılında Eyüp'e taşınan kütüphanede mevcut 8 seslendirme kabini bulunduğunu belirten Köseoğlu, kitap seslendirmeleri için kayıtlı gönüllü sayısının 950 olduğunu, sayının zaman zaman değiştiğini, ancak sürekli ve aktif gelenlerin 50 olduğunu anlattı.
Başladığı kitabı bitirmeyecek, düzensiz seslendirme yapacak ve belirlenen programa uymayacakların gönüllü olmaması gerektiğini dile getiren Köseoğlu, ''Bazen bir kitap okuyup gidenler oluyor. Önemli olan şey başladığı kitabı tamamlaması. Gönüllülerin seçerken diksiyon, ses tonu ve Türkçe'yi güzel kullanmasına özen gösteriyoruz. İsteyen gönüllülere diksiyon kursları da veriyoruz. Her yaş grubundan insanlar bize gönüllü olarak gelebilir. Gönüllüler için yaş sınırımız yok. Özellikle kitap okuyan ve seven kişilerin bize gelmesi tercihimizdir. Çünkü kendi kitap okumayan kişi bu işi daha çok zor yapar'' dedi.
Hangi tür kitapların seslendirileceği konusunda ilk kriterlerinin engellilerin tercihi olduğuna dikkati çeken Köseoğlu, görme engellinin kendilerinden talep ettiği kitabı mutlaka talep etmek zorunda olduklarını söyledi.
Kütüphanelerine üye toplam 5 bin engellinin olduğunu, ancak aktif olarak Türkiye genelinde 830 kullanıcının bulunduğunu söyleyen Köseoğlu, seslendirdikleri kitapların ağırlıklı olarak diğer kütüphanelerin okutamayacağı tarzda eserlerden oluştuğunu belirtti.
Şimdiye kadar kütüphanelerinde seslendirilen kitap sayısının 2 bin 500'ün üzerinde olduğunu vurgulayan Köseoğlu, ücretsiz hizmet veren kütüphanenin sadece İstanbul'daki engellilere değil, tüm Türkiye, hatta dünyadaki engellilere açık olduğunu kaydetti.
Köseoğlu, gönüllü okuyucuların belirledikleri günlerde ve saatlerde gelerek seslendirme kaydının yapıldığını, seslendirme süresinin kitabın kalındığına göre değiştiğini dile getirdi.
Köseoğlu, engellilerin kütüphaneden faydalanmaları için üye olması gerektiğini söyleyerek, engellilerin üretilen kitabı internetten indirme, kütüphaneye gelerek alma, istenilen kitabın gönderilmesi şeklinde kitaplara ulaşabileceğini ifade etti.
2006 yılında kitap seslendirme sürecini daisy formatına aktardıklarını bildiren Köseoğlu, daisy sistemi sayesinde seslendirilen kitapların görme engellilerin ipod, körlerin kullandığı özel cihazlar da bile kullanılabildiğini ve engelliye kitabın her noktasına ulaştırabildiğini, kitaba işaret bırakabildiğini, bu sistemi Türkiye'de ilk defa kütüphanelerinde uygulayanların kendisi olduğunu kaydetti.
-Görme engellilerin haber alma hakkı-
Türkiye'de bu alanda faaliyet gösteren kütüphaneler arasında ortak standartları belirlemek amacıyla ''Görme Engelliler Kütüphanecileri Eşgüdüm Konsorsiyumu'' oluşturduklarını dile getiren Köseoğlu, ayrıca kaynak paylaşımını sağlamayı amaçladıklarını anlattı.
Köseoğlu, ''Örneğin, A kütüphanesinde okunan bir kitabın B kütüphanesinde tekrar okunmamasını sağlamayı amaçlıyoruz. Ayrıca okuttuğumuz kitapları birbirimize ödünç vererek paylaşım sağlıyoruz'' dedi.
Kütüphanelerin nicelikten ziyade nitelik olarak artırılması ve istikrarlı bir işletme mantığının hayata geçirilmesi gerektiğini belirten Köseoğlu, kütüphanede 3 elemanın çalıştığını aktardı.
İşitme engelliler gibi görme engellilerin haber alma hakkıyla ilgili ciddi sıkıntılarının olduğunu dile getiren Köseoğlu, ''Gerek ajanslar, gerekse gazetelerle işbirliği yaparak görme engellilere yönelik ortak bir portal oluşturarak online olarak haberleri sesli olarak iletebiliriz'' dedi.
Bu anlamda girişimler olduğunu, ancak bunun hayata geçirilemediğini dile getiren Köseoğlu, Türkiye'de mevcut durumda bu hizmeti verecek kurumun olmadığını söyledi.
Köseoğlu, Amerika'da görme engellilerin telefon üzerinden istediği gazetenin numarasını tıklayarak haberleri veya köşe yazılarını dinleyebildiğini hatırlattı.
-Gönüllülük artırılmalı-
Kütüphanede gönüllü olarak seslendirme yapan avukat Sevinç Mutlu (61) bir kaç sene önce televizyonda gördüğü bir haber üzerine yaptığı araştırma sonucu Körler Kütüphanesi ile tanıştığını belirterek ''Yapı olarak gönül işlerine yatkın biriyim. Barodaki çocuk ve kadın merkezlerinde gönüllü olarak da çalışıyorum'' dedi.
Kitap okumayı çok sevdiğini dile getiren Mutlu, engeli nedeniyle kitap okuyamayan ancak seslendirme sayesinde bu hizmetten yararlanabilen insanlara yardımcı olduğu için kendini mutlu hissettiğini ifade etti.
Genel olarak sınavlara hazırlık, araştırma ve edebiyat tarzı kitapları seslendiğini, ancak seslendirdiği kitap sayısını tam olarak bilemediğini kaydeden Mutlu, yaklaşık 3 yıldır haftanın belirli günlerinde kütüphaneye giderek seslendirme yaptığını anlattı.
Mutlu, bu tür gönüllülük işlerinin yaygınlaştırılması gerektiğini belirterek, ancak bunda önemli olan farkındalığın artırılması olduğunu dile getirdi.
Emekli öğretmen Ayşe Nursev Çiftçi (57) ise 4 yıldır yaklaşık 50 kitabı seslendirerek görme engellilerin dünyasını aydınlattı.
Üniversite yıllarından bu yana sosyal sorumluluk işlerine ilgisinin bulunduğunu dile getiren Çiftçi, öğrencilik döneminde görme engelliler için kitap okuduğunu anımsattı.
Haftada iki gün test ve yüksek lisans kitapları ile romanları seslendirdiğini söyleyen Çiftçi ''Sağlığım el verdiği sürece seslendirmeye devam edeceğim. Bu tür sosyal sorumluluk projelerinin halkın her kesimince desteklenmesi lazım. Özellikle emekli olmuş ve sıhhati yerinde insanların bu işe daha çok ilgi göstermesi gerek. Gönüllülük arttırılmalı'' diye konuştu.(AA)
Kaynak: aa