İstanbul Times Haber Merkezi/Gökhan Karakurt
Kurumlaşmamış, aile şirketi olarak kalmış bir işletmenin yaşam süresi dünyada genelde 4 nesil olarak kabul edilir. Türkiye’de ise bu süre çoğunlukla ilk nesille sınırlı ve 3. kuşağı geçebilmiş işletmelere kolay kolay rastlanmamaktadır.
Yapılan araştırmaya göre birçok kişi Türkiye’de şirketlerin varlığını uzun yıllar devam ettiremediğini düşünür. Fakat Türkiye’de onlarca şirket bilinenin aksine yüzyılı aşkın bir süredir varlığını devam ettiriyor.
İstanbul Ticaret Odası tarafında yapılan, Türkiye’nin ve İstanbul’un Asırlık şirketleri araştırmasında 1777 ile 1923 yılları arasında faaliyete başlamış ve halen aktif olarak devam eden 99 firma bulunmakta.
Osmanlı’nın son zamanlarına Cumhuriyetin ilk yıllarına tanıklık eden bazı firmaları tanıyalım.
Bozacı Hacı Sadık
Vefa Boza’nın kurucusu Hacı Sadık 1870 yılında Arnavutluktan İstanbul’a gelerek ismini Ebul Vefa Hazretleri’nden alan vefa semtine yerleşir. O dönemim İstanbul’unda boza, çok rağbet gören kış içeceğiydi. Fakat o yıllarda bozacılık Osmanlı devletine bağlı Ermeni vatandaşlar tarafında yapılıyordu. Genç Sadık da bu Ermeni bozacılardan birine çırak olarak girdi.
Bugün tarihi mekânlarda üretime ve satışa devam eden Vefa Boza artık Ekim Nisan ayları arasında boza, Nisan Ekim ayları arasında ise kuru üzüm şırası, dondurma ve limonata satışı yapıyor.
Türkiye’nin en eski bazı şirketleri
Şirket Kurucu Kuruluş
Hacı Bekir Lokumları Hacı Bekir 1777
İskender Mehmetoğlu İskender Efendi 1860
Ziraat Bankası Mithat Paşa 1862
Hafız Mustafa İsmail Hakkızade 1864
Karaköy Güllüoğlu Hacı Mehmet Güllü 1871
Kuru Kahveci Mehmet Efendi Mehmet Efendi 1871
Komili Komili Hasan 1878
Hacı Abdullah Abdullah Efendi 1888
Hacı Şakir Hacı Ali 1889