Bu yazımda sizlere yıllar öncesinden bu zamana kadar kullanılan flordan bahsedeceğim. Keyifli okumalar dilerim.
İlk önce kelime anlamından başlayalım “flor” Akış anlamına gelen Latince “Fluo” kelimesinden türetilmiştir.
Tarihine doğru bir yolculuk yapalım Arkeologlar, insanların binlerce yıldır ağız hijyeni uyguladıklarına dair pek çok sayıda kanıt bulmuşlardır.
MÖ 5000’ de Mısırlılar, öküz toynaklarının toz küllerini yanmış yumurta kabuklarını diş tozu olarak kullanılmıştırlar. Mısırlılar tarafından 4. Yüzyılda diş tozlarının kullanımı yaygınlaşmaya başlamış. 19. Yüzyılın başlarında ise tozu macuna çevirmek, hoş tat vermek ve macunun kurumasını önlemek amacıyla gliserin eklenmiştir.
Ülkemizde bu konu tam olarak bilinmiyor olması benim yazmama sebep oldu.
1980’lerde günümüzde diş macunu tüplerine benzer bir tüp kullanımına geçilmiştir. Diş macunları, 1900’lerin başında kalsiyum florür ve daha sonra sodyum florür gibi kimyasallar içeren yeni diş macunları üretilmiştir.
1914 yılında sodyum florür içeren diş macunu fikri ortaya atılmıştır. 1955 yılında Procter ve Gamble şirketi tarafından piyasaya sürülen Crest isimli diş macununun tüm Amerika pazarında satılan ilk florür içeren diş macunu olduğu bilinmektedir.
Önemli bir uyarıda bulunmak istiyorum.
Florür vücuda yüksek miktarda alındığında zehirlidir. 5 gram sodyum florür ölümcül etkiye sahiptir. Bu yüzden diş macununu dikkatli kullanmalıdır. Özellikle çocukların diş macunu yutmamasına dikkat edilmelidir. Florürün neden olduğu ölümler yok denecek kadar az olsa da nörolojik sistem açısından zeka ve bağırsak sistemine zararları vardır.
2000 ve 2007’de gerçekleştirilen araştırmalar, içme suyuna flor ekleme uygulamasını, diş çürümesinin önüne geçme konusunda önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Bu nedenle, 1945’den beri günümüzde birçok ülke içme suyuna hala flor takviyesi yapmaktadır.
(Florür) Gerçekten Çürükleri Önlüyor mu?
Prof. Dr. Ece EDEN (Çürük diş ne demek) dişin sert dokusunun bakteriler tarafından yıkıma uğratılmasıdır. Diye adlandırıyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün raporunda florürün yetersiz yâda aşırı miktarda alınması sağlığa olumsuz etkilerine dikkat çekilerek yetersiz olduğunda diş çürümelerine, aşırı olduğunda da endemik florozis gibi sağlık sorunlarına yol açtığı belirtiliyor.
İngiltere ulusal sağlık Servisi’nin (NHS) içme suyu flörürlü olan ve olmayan yerlerde yaşayan çocuklarla ilgili yürüttüğü karşılaştırmalı çalışmalar sonucunda flörürlü su içen çocuklarda diş çürümelerinin yüzde 65 daha az olduğu rapor ediliyor.
Bununla birlikte Dünya Sağlık Örgütü içme sularında ki flor miktarı 1.5 mg/l den daha düşük olarak önermektedir. İnsan ve hayvanlar için bu değerin biraz üzerinde florür içeren suyun içilmesi diş florozisi riski ve daha yüksek değerlerde uzun süre alınması ise iskeletsel florozise sebep olmaktadır.
Bir soru ile devam edelim. Diş macununun üzerinde ne yazıyor diye hiç incelediniz mi? Bunun cevabını duyar gibiyim sanki…
Gelin uçak yolculuğu ile 11 saatlik uçuş ile ABD ye gidelim.
ABD’de ise diş macunlarının üzerindeki uyarıcı bilgiler ülkeden ülkeye değişiyor. Örneğin Amerika da satılan Colg… Bir marka macunlarda şu uyarı yer alıyor. Eğer çocuğunuzun diş macunundan yemiş olduğunu fark ederseniz, derhal yakınınızdaki zehirlenme istasyonuna götürün ve doktorunuz ile temasa geçin.
Bu uyarı notu diğer ülkelerde çocuğunuzun dişini fırçalarken macunu yutmamasına özen gösterin ve 7 yaşın altındaki çocuklara çok az miktarda diş macunu kullanın olarak uyarılar yapılmaktadır.
Sonuç şunu gösteriyor ki flor da klor, brom ve iyot gibi son derece zehirli bir kimyasal. Herkes için özellikle çocuklar için sakıncalı.
Bilim dünyası flörür konusunda ikiye ayrılmış olduğu görülmektedir. İnsanların anlayacağı bir dilde bunu anlatmaları gerekiyor. Çünkü yanlış anlaşılan her bilgi çok tehlikelidir.
Bir sağlık çalışanı olarak konuyu şöyle özetleyebilirim.
Şöyle bir soru ile devam edelim yazımıza unutmayalım ki; bilginin olduğu her yazı kıymetli ve değerlidir.
Türkiye'de çocuklar dişlerini fırçalıyor mu?
Ağız ve diş sağlığı konusunda gelinen nokta Türkiye’de çok iç açıcı değildir. Gelişmiş ülkelerde yılda ortalama iki defa diş hekimine gidilirken Türkiye’de neredeyse nüfusun yarısına yakını bir yıl içinde hiç diş hekimine gitmemektedir.
Araştırmalara göre, İtalya’da 280, İspanya’da 165, Türkiye’de ise sadece 125 gram diş macunu kullanılıyor. Türkiye’de düzenli diş fırçalayanların oranı yüzde 28. Bu sonuca göre Türkiye nüfusunun yüzde 72’ü dişlerini fırçalamıyor.
Türkiye’de diş macunu kullanım oranı yüzde 52 iken nüfusun yüzde 20’u diş hekimine gitmiyor. Türkiye’de 7 kişiye yılda 1 adet diş fırçası düşerken; Avrupa ve Amerika’da 5 kişiye yılda 2,9 diş fırçası düşüyor. Türkiye’de 3 kişiden 1’i günde bir kez bile dişlerini fırçalamıyor. TÜİK verilerine göre ağız ve diş hastalıkları 0-9 yaş grubu çocuklarda ilk beş hastalık arasında; 10-16 yaş grubundaki çocuklarda ise bu sorun ilk sırada yer alıyor.
Diş fırçalama konusunda aileler çocukları takip ediyorlar mı?
Maalesef ki bunun cevabı kocaman bir hayır. Peki, geç kalmış sayılmayız. Neler yapabilirsiniz? Siz onun dişlerini fırçalayın, sonra da o sizin dişlerinizi fırçalasın.
Anne ve babalar, çocuklarına diş fırçalama konusunda örnek olmalı, onları ağız sağlığı konusunda bilgilendirmeli ve dolayısıyla diş bakımı her yaşta çok önemlidir, bu yüzden erken yaşta edinilecek diş fırçalama alışkanlığı ileri yıllarda da diş sağlığı açısından belirleyici olur.
Diş çürüklerinin önlenmesinde flüorür uygulamaları en etkili yollardan biridir. Çocuklar ve genç erişkinlik dönemlerinde diş çürüklerine halen yaygın şekilde rastlanmaktadır. Bu nedenle koruyucu uygulamalara öncelik verilmiştir.
Flor ağız içinde mikropları öldürüyor ve tutunmasını engelliyor diş macunları florürlü kullanılması dişler için önemli %20 ile %40 engelliyor. Dünya Sağlık Örgütü florürlü diş macunu kullanan kişiler arasında çürüğün azaldığını kanıtladı. Florür dişin asite daha dayanıklı hale gelmesini sağlıyor.
Bunu nasıl yapıyor diş yapısına katılarak yapıyor çürüklerin gelişimini azaltıyor çocukluk döneminde çürüklerin önüne geçilmesi için birçok ülke kullanıyor.
Bu bağlamda çocukları diş çürüklerinden uzak tutmada diş hekimlerinin özel bir sorumluluğu bulunmaktadır.
Flüorürlerin çürük önleme konsepti geçtiğimiz yıllarda bir değişim içerisine girmiştir. Daha önceden flüorürün diş gelişimi ve mineraliz asyönü döneminde mine yapısına katılarak minenin diş çürüklerine karşı daimi veya uzun süreli direnç gösterdiği anlayışı kabul görmekteydi.
Günümüzde diş çürüklerinden korumada flüorürlerin mekanizması, flüorürlerin çürük atağı sırasında minenin çözünmesini yavaşlatması değişmiştir. Forürler, koruyucu diş hekimliği kontrollerinin rutin bir parçası haline gelmiştir.
Son zamanlarda bazı ulusal bazı yazılı ve görsel basın organlarında flüorür ile ilgili, bilimsel veriler ve gerçekler ile bağdaşmayan yayınların sıklığı göze çarpmaktadır.
Bilimsel kanıtlara dayanmayan bu tür yayınların varlığı kamuoyunu yanlış bilgilendirmekte ve ebeveynlerin çocuklarının dişlerini korumak için yapılacak olan uygulamalardan kaçınmalarına neden olmaktadır.
Ebeveynlerin flüorür lerin diş çürüğü riskini nasıl azalttığı, flüorürlerin güvenliği ve florozis gibi durumların etyolojisi hakkında bilgilendirmeleri gerekmektedir.
Dünyadaki pek çok üniversitenin diş hekimliği ve halk sağlığı bölümlerine, florürün diş sağlığı için faydalı bir şey olduğunu anlamaları için büyük fonlar sağlandı.
Son olarak da gündemde hep var olan ama kimsenin tam olarak bilgiye sahip olmadığı bu konu bilim şöyle açıklıyor. Bilim görsele dayanır.
Aklıma genel kültür açısında size faydalı olacağını düşündüğüm bir bilgi ile devam ediyorum. Sanal medya sunumları doğru olmayan bilginin insanlara doğruymuş gibi anlatılmasıdır.
Flor insan vücudunda bulunuyor, olduğunu sağlıkçılar olarak biliyoruz.
Ya halk biliyor mu? Bunun cevabını bende merak ediyorum açıkçası okumayı ve araştırmayı sevmeyen bir toplum olarak biliniyoruz.
Diş doktorunun bir sözü ile bitirelim konuyu yavaş yavaş
Dt. Emre İper ise her yerde dile getiriyor. florlu diş macunu kullanabilirsiniz diye önerilerde bulunuyor.
Öneri olarak ise şunları yazabilirim.
Diş macunu ve diş fırçası pahalı olması
Bu uygulamanın tıbbi bir uygulama gibi algılanması
Diş temizliğinin övücü olarak topluma yayılması gerekiyor…
Diş macununun ortalama fiyatı 70 TL
Diş fırçası ortalama fiyatı ise 100 TL
Ücretsiz diş macunu dağıttırtılması ve diş macunun dan KDV nin kaldırılması gerekir.
Son olarak ise şunları yazmak istedim.
Flor oldukça reaktif ve son derece zehirli bir gazdır. En ufak miktarda bile aşırı toksik (zehirli madde) bir etkiye sahiptir. Bununla birlikte diş macunlarının içinde bulunan flor değil Florürdür. Flor kadar zehirli olmasa da doza bağlı olarak yine de toksiktir.
Anahtar Kelime: Flor- Florozis- Diş minesi- Toynak- Sodyum- Mineraliz-Toksik- Reaktif- Endemik
Kaynak: Sağlık- Bilimsel Araştırma
Saygılarımla / İstanbul Times / Ömer Kantemur
