Biz vatandaş olarak yolların bozukluğu ile karşı karşıyayız ve acı da olsa bu gerçeği açık net bir şekilde dile getiremiyoruz. Yollardaki bozukluklar zamanla daha da derinleşiyor sonrasında büyük bir sorun olan maddi hasarlar olarak karşımıza çıkıyor.
İnsanları etkileyen bu meselenin içindeyim günden güne kök salan ve güçlenen ülkemiz halkın %90'nın kullandığı bu yolları neden umursamaz onu da anlamıyorum. Feryat ve figanımın tek nedeni sorumluluk hissi ve dertli olmamdır. Yazımı okuyan yetkililere sesleniyorum.
Yeterince sık araba kullanıyorsanız, şunu merak etmişsinizdir; çukurlara ne sebep olur? Her sürücünün anlatacağı kendi çukur hikâyesi vardır. Sorun Türkiye’de derin yankı bulmaktadır.
Bu yazımda, yollardaki çukurların, nasıl oluştuğunu ve bunları önlemek için neler yapılabileceğini inceleyeceğiz.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de nüfus artışıyla birlikte kentler hızla büyümektedir. Büyümenin sonucu olarak yerel yönetimlerin sorumluluk alanlarının genişlemektedir. Yolların kullanımı da çoğalmaktadır.
Zaman içinde mevcut yollarda, bozulma meydana gelmesi ve sürdürülebilir bir yaşam sağlamak için onarım yapılması gerekmektedir.
Her yıl, İstanbul yollarında birden fazla kamu hizmeti kazısı yapılmaktadır. Kamu hizmeti şirketlerinin yolu belirli bir standarda geri döndürmek için yasal yükümlülüklerine rağmen, bu onarımlar her zaman yeterli düzeyde değildir ve sonunda çukurlara dönüşen zayıflamış yüzeylere yol açıyor. Çukur onarımı genellikle yalnızca yüzey onarımıdır.
Çukur delik asfaltla doldurulur, sıkıştırılır ve kenarları kapatılır. Bu, yetersiz kaldırım kalınlığı veya kötü drenaj nedeniyle çukurun bazen çok hızlı bir şekilde yeniden ortaya çıkmasına neden oluyor.
Belirli zamanlarda yolların bakımdan geçirilmesi gerekmektedir.
Ülkemizde, köstebek yuvasına dönüşen yollarımızda güvenle seyahat etmek oldukça zor…
Yağmurlar başlayınca bu olumsuzluklar daha da çoğalıyor, yolda oluşan çukurlara yağmurlu günlerde su dolmasıyla birlikte çukurları fark etmeyen araç sürücüleri büyük sıkıntılar yaşıyor. Özellikle akşam saatlerinde aydınlatmanın yetersiz olduğu durumlarda araçların bu çukuru görmesi oldukça zorlaşıyor ve yüksek hızla çukura giren araçlarda büyük maddi hasarlar oluşuyor.
Sorumluluk hangi kamu kurumunda sorusuna ise…
Belediye sınırları içindeki yolların yapım, bakım ve onarımı ile görevli olan belediyelerin; bu yolları, trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak; yolların yapım, bakım ve onarım çalışmaları sırasında her türlü tedbirin alınması konusunda sorumluluğunun
Ülkemizde iller arası yollardan KGM sorumlu iken, il içindeki içeri yollardan il belediyeleri sorumludur.
İllerde büyükşehir ve merkez belediyelerin yanında ilçelerde de belediye yönetimleri bulunmaktadır. İlçe sınırları içinde bazı yollardan büyükşehir veya merkez belediyeleri sorumlu iken, bazı yollardan da bizzat ilçe belediyeleri sorumlu olmaktadır.
Birçok sürücü yollardaki çukurlar nedeniyle düz yolda giderken bile şerit değiştirmek zorunda kalıyor; önündeki çukuru fark edemeyen sürücülerin araçlarında ise çok ciddi maddi hasar meydana geliyor.
Kazı yapılabilir elbette, zaruri ve gerekli işler için yollar da kazılabilir, sonrasında hemen kapatılabilir. Buna kimsenin itirazı yok. Ama en önemli konu öyle bırakılmamalı çünkü tehlike arz ediyor.
Büyük kentlerde, kazı yapıldıktan sonra kapatılmayan çukurlar, yağış nedeniyle bozulan ve tamiri yapılmayan yollar, plansız yapılan kazılar, sürücülere trafikte zor anlar yaşatıyor. TÜİK verilerine göre 2022 yılında Türkiye'de Meydana gelen bin ölümlü yaralanmalı kazanın %4'ü ise yol hatalarından meydana geliyor. Hukukçular, bu çerçevede zarara yol açan çalışmayı yapan kamu kurumunun sorumlu olduğunu belirtti.
Ne yazık ki yıllardır yol güvenliğine bir türlü çözüm bulunamadı; insanlarımız bozuk, çatlak, çukur yollarda araç kullanmak zorunda bırakılıyor. Araçlarında hasar oluşan vatandaşların ise dövize endeksli, yedek parça fiyatları yüzünden araçlarını bakım yaptırması artık pek mümkün görünmüyor.
Kim sorumlu olacak bu artan maliyetlerden? Herhangi bir kazada kim sorumlu tutulacak?
Hukukçular, araçlarda yol kaynaklı oluşabilecek hasarların sorumlusunun ilgili kamu kurumu olduğuna dikkat çekti. Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Onur Kaplan, "Araçlarında oluşan hasarın yol kaynaklı olduğunu ispat edilebilen sürücülerin, ilgili makamlara başvuruda bulunarak, zararlarının tazminini isteme hakkı var" dedi.
Örneğin yolda çukurlar meydana gelecek şekilde bozulması sonucu, karayolunda ve ilçe yollarında seyir halinde iken aracın çukurlara takılıp can ya da mal yahut her iki zararın meydana gelmesi durumunda yolun sorumlu olduğu idare, zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
Belediyenin "ayıplı hizmetinden kaynaklanan bu gibi durumlarda nasıl dava açabiliriz? Belediyenin kapatmadığı çukura düşüp lastiği patlayan hasar gören araç sahipleri, araçların bozuk yolda belediyelerden tazminat talep etme hakkınız var.
Böyle bir zarara uğrayan tüketicinin önce trafiği ya da polisi çağırıp tutanak tutturması en sağlıklı yoldur.
Tüketici Mahkemelerine veya hukuk mahkemelerine açılabilecek bu davalarda ilgili belediye muhatap alınacak.
Karayolunun bozuk ve hasarlı olması nedeniyle meydana gelen maddi ve bedensel zararlı trafik kazalarında idarenin tazminat sorumluluğu vardır. Şehir dışı yollarda meydana gelen kazalarda uğranılan zarardan ise Karayolları Genel Müdürlüğü sorumlu olur. Çünkü belediye sınırları dışındaki yollarda, sayılan görevler Karayolları Genel Müdürlüğü’ne yüklenmiştir.
Çukurlar, özellikle bisikletçiler ve motosikletçiler için oldukça tehlikeli olabilir.
Bölgedeki yolların büyük bir kısmı bozuk, yamalı ve düzensiz bir durumda. Çukurlar, düzgün olmayan asfalt yapısı ve sürekli kazı çalışmaları sebebiyle oluşan engebeler, özellikle motosiklet kullanıcıları için büyük bir risk oluşturmaktadır. Bu yollar, motosikletlerin zarar görmesine neden olduğu gibi, kaza olasılığını da ciddi oranda artırmaktadır.
Motosiklet kullanıcıları, bozuk yollar sebebiyle hem maddi zararlar yaşamakta hem de trafik güvenliğini tehlikeye atacak durumlarla karşılaşılmakta. Ayrıca, sürücülerin çukurlardan kaçınmak için manevra yapması nedeniyle de birçok kazalar meydana gelmiştir. Kazalarda yaralanan dâhil olmak üzere hayatını kaybedenler oluyor.
Son olarak neler yapılabilir bizde fikrimizi yazalım istedim belki dikkate alınır.
+ İlk olarak Yazılımı aşamasında TÜBİTAK' ile iletişime geçilmeli
+ Yeni teknoloji kullanılarak Yazılım ve donanım monte edilerek Araç üzeri kameralar kullanılarak araçlar, yollardaki çukurları anlık olarak yol onarım merkezine bildirebilir. (Taksi dolmuş otobüs vs.) anlık veri toplanılabilir.
+ Yapay zekâ sayesinde, bozuk yolların tespiti, trafik güvenliği ve yol bakım süreçleri daha hızlı ve verimli bir şekilde yönetilebilir.
+ Yol yüzeyindeki çatlaklar, çukurlar, deformasyonlar ve rögar kapakları gibi riskli unsurlar tespit edilerek yetkililere anlık bildirim gönderilmeli
Bozuk yollar, hasar seviyelerine göre kategorize edilerek acil müdahale gerektiren alanlar belirlenebilir.
+ Rögar Kapaklarının Kontrolü: Eksik veya yanlış konumlandırılmış rögar kapaklarını belirleyerek güvenlik risklerini azaltılabilir.
+ Hızlı Müdahale ile Yol hasarlarının tespit edilerek ilgili belediye ve kurumlara bildirilmesini sağlayan ekip olması gerekir.
+ Tespit edilen yol hasarları, ilgili birimlere rapor alarak hızlı onarım sürecinin başlaması sağlanır.
+ Vatandaşlarımızın da bu konuda duyalı olması ve gerekli kurumlara anlık bildirilmeli.
+ Şehir içi, alanlardaki yolları sürekli izleyerek bakım süreçlerini desteklenebilir.
+ Kamyonların aşırı yüklenmesi zayıf olan bölgelerde yolun çökmesine sebep oluyor.
Bu durumun bir an önce önlenmesi, araçlara tonaj denetimi yapılması gerekiyor.
Bu sayede yolların uzun ömürlü olmasını sağlayarak, asfalt israfını azaltır ve bakım maliyetlerini düşürür.
Yazıma son verirken Şunu da söylemek istiyorum otomobil kullanıcıları dikkate alınsın. Çünkü araç kullananlar dan bu konuda yararlanmak gerekir diye düşünüyorum.
Araç kullanıcıları için güvenli bir ulaşım sağlanması oldukça önemlidir.
Yerel yönetimleri, yol bakım ve onarım şirketlerini ve ilgili kuruluşları, sıcak hava dönemlerinde asfalt yolların durumunu yakından takip etmeye, gerekli bakım geçirilmesini ve bu tür sorunların tekrarlanmaması için önlemleri almaya davet ediyorum…
Sorumlu herkesin sorumluluklarının farkına varmalı, düzeltilen, onarılan yolları kontrol ekibi kurularak denetlenmesi çağrısında bulunuyor ve kalıcı çözümler üretilmesini talep ediyorum.
Vesselam…
İstanbul Times - Ömer Kantemür - 22.05.2025