Orta Asya’nın en gelişen ve en demokratik devleti olmaz özelliğini taşıyan Kazakistan seçime gidiyor. Ülkenin kurucusu Nursultan Nazarbayev yine seçimin favori adayı olmayı başardı. Uzmanlara göre oy oranı ise % 75 ile 90 arası değişecek diyenlerin sayısı oldukça fazla.
Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, iktidar partisi “Nur Otan” kongresinde, başkanlık seçimlerine katılacağını belirtti.
Cumhurbaşkanı adayı olarak “Birinci kişinin” adaylığını tanınmış Kazakistanlı bilim adamı, akademisyen Kenzhegali SAGADİYEV ortaya koymuştur.
Kongrede konuşma yaparak parti adına layık aday sadece Nazarbayev’dir, dedi. Bundan sonra sorun neredeyse olumlu olarak çözülmüştür.
Cumhurbaşkanı 26 Nisan tarihindeki “Seçimler hakkındaki” kararı Kazakistan Halk Asamblesi tarafından dile getirilerek halk girişimine bir cevap olduğunu belirtti. Kazakistan Devlet İktidarının amacının Cumhuriyetin gelişimi için dış faktörlerin olumsuz etkisini engellemek olduğunu belirtti.
Nazarbavey Nur Otan partisinin kongresinde yaptığı konuşmada “Bizi ülkemizin hayatında tarihi ve mühim bir dönem beklemektedir” dedi.
Nazarbayev. Şu anda dünyadaki durum karmaşıklaşıyor. Dünyadaki düşük fiyatlar nedeniyle ekonomik risk yükselmektedir, bütçe gelirleri azalmaktadır. Bu zorlukları sadece Biz değil, hemen hemen tüm devletler yaşamaktadır.
Ekonomik tehditlere karşı olarak Cumhurbaşkanı “Nurlu Yol” yeni ekonomik programı bununla beraber, devletin önceki sosyal politikasını korumak ve tüm sosyal yükümlülükleri yerine getirmeyi belirtti.
Kısacası, Cumhurbaşkanı aynı çizgiyi korumaya söz verdi
Devletler ve siyasiler halklarının hayatını iyileştirmek ve ülkeyi demokratik bir çizgiye kavuşturmak için programlı ve planlı bir şekilde halkın özgür iradesini kullanması seçimlere gitmesi gerekir. Nursultan Abişoğlu. Eğer devlet idarecilerinin böyle bir amaçları yoksa orada hiç bir şey yok demektir.
Cumhurbaşkanı seçimlerinin 2016 yılından 2015’e değişiminin klasik nedeni gelecek yıl için planlanan Parlamento seçimleri ile örtüşmesidir. İki seçim sürecini aynı zamanda yapmadan onların aralarını uzatmaya karar verildi.
Neden önce parlamento değil Cumhurbaşkanı seçimi yapmaya karar verdi, bunun cevabını Cumhurbaşkanı nın konuşmasında aramak gerekir, devleti siyasi reform beklemektedir.
Cumhurbaşkanı yöneticilerin halka karşı cevap verebilirliğini yükseltmek gerekir.
Özellikle İnternet aracılığı ile ve bununla beraber geri bağlantı kurmak gerekmektedir.
Kamu kurumunda ve belediyelerde toplum konseylerin rolünü artırmak gerektiğini vurguladı. Nursultan Nazarbayev bu böyle olunca her şey daha da iyi olacak dedi.
Bunun dışında Cumhurbaşkanı konuşmasında diğer bir çok konuya da değindi
Ülkede sivil toplum temsilcilerinin bütçe bölüşüşünde özellikle bölgelerde iştirak etmesi demokrasinin gelişimi için çok yararlı olacaktır dedi.
Yasal olarak vatandaşların hizmetçilerin işlemlerine dava açmaları için mümkünlüğü artırılması gerektiğini vurgulayan Cumhurbaşkanı,reformlarda toplumda yerel yönetimleri güçlendirerek kamu kurumların rölünü kısaltarak onların yetkilerini sivil toplum enstitülerine verileceğini söyledi.
Ve neticede böyle durumlarda yerel yönetim kurumların seçim sistemi özellikle iktidarın yeni sistemin sorunu çözülecektir. Nazarbayev bununla beraber bu şekilde siyasi durumun sonucunu belirtti.
Bu nedenle iktidar yetkilerin Cumhurbaşkanından Parlamento ve Başbakanlığa bizim kültürümüze göre yetkilerin paylaşılması için Anayasal reformu gerçekleşmesi gerekmektedir, dedi.
Nursultan Nazarbavey’in konuşmaları toplumda ilgi ile izlendi
Bu açıklamadan sonra Basında bu durumun gelişmesinin birçok versiyonu çıktı. Özellikle Kazakistan’ın Cumhurbaşkanlık yönetiminden Cumhurbaşkanı-Parlamento yada sadece Parlamento yönetim formu hakkında konuşulmuştur. Bunun gerçekleşmesi yeni seçilen parlamento ile gerçekleşir ve 2020 yılına kadar yeni Cumhurbaşkanı seçiminde mekanizma otomatik çalışması gerektiği ifade edildi.
Kazakistanlı uzmanların düşüncesine göre, seçimlerin bölünmesi devleti sadece olumlu etkiler. Böyle düşünceyi “İş zamanı” programında KC Eğitim Bakanlığı Ekonomi Enstitüsü Ekonomi Doktoru Esenzhol Aliyarov.
Şimdi Kazakistan’da en tartışılan konu erken Cumhurbaşkanlığı seçimleri oldu. Bu eylem Anayasa çerçevesindedir. Erken seçim yapılabilir, seçen de halk. Cumhurbaşkanı sadece halk tarafından seçilecek. Gelecek yıl Parlamento seçimleri gerçekleşmesi gerekiyor.Bu seçimler arasında zamanın kısa olması ekonomik açıdan bütçeyi olumsuz etkiler.
Seçimin olumlu siyasi etkisi hakkında (dış dahil) Rusyalı uzmanlar da inanmaktadır
Orda (erken seçimde – yazar) Nursultan Nazarbayev katılacak, RF Dış İşleri Bakanlığı Moskova Devlet Uluslararası ilişkiler Enstitüsü Analitik Merkezi Direktörü,Siyasi Bilimler Doktoru Andrey KAZANTSEV kendisinin bir görüşmesinde belirtmiştir.
Kazakistan’da genel kanaate göre Nursultan Nazarbavey’in seçimi kazanacağı açık. SSCB sonrası modern Kazak Devletini kuran ulusal Lidere karşı güçlü bir aday da aday bulunmamaktadır.
Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in yetkisi uzatılacaktır. Bu sadece böyle gelişmenin yalnız seçeneği. Burada iç ve dış siyasette halkın güveni kazanmada Cumhurbaşkanında imkan olacaktır.
Nazarbayev’in oyları burada yüksek olacaktır (75-90) – burada sonuç adil olacaktır çünkü halk Nazarbayev’e inanmaktadır.
Erken seçim Kazakistan’ın yararınadır
2016 yılında Kazakistan’da yapılması gereken Cumhurbaşkanlığı seçiminin erkene alınması ülke için yararlı ve faydalı bir tercih olmuştur.
Eğer seçimlerin tümü gerçekleşirse ciddi bir istikrarsızlık olacağına inanmıyorum. Ama seçimlerin çakışmasında yüksek riskler var. Bu nedenle erken seçimler herhangi bir istikrarsızlık ve risklere karşı önlem olacaktır.
Liberaller arasında Kazak seçmeni şimdiki Cumhurbaşkanına çok sadık olduğu için eleştirilmektedir. 2011 yılında yapılan seçimde Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarvayev’in aldığı oy yüzde 95 olmuştur.
Muhalefet geleneksel olarak böyle oy sonuçları idari kaynakların baskısı olarak görmektedir. Ancak bu kendi siyasi gelişmemişliğinin göstergesidir.
Eğer yüzyıl başında SSCB sonrasındaki halk “renkli devrimler” ile karşılaşıyorsa son yıllarda şaşkınlıklar biraz donmuştur.
Özgürlük sözü yaşam düzeyinin düşmesi ve sivil savaşlara sebep olmaktadır.
Bu nedenle Kazakistan halkı bugünün dünyasındaki tehlikeleri karşısında ülkede istikrarlığı korumak için Nazarbayev’e oy verecektir.
İstanbul Times / Gölge Adam
