CHP İstanbul Milletvekili Zeynel Emre, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Sayıştay’dan Cumhurbaşkanlığını denetleme talebini engelleyen kanun maddesinin yürürlükten kaldırılmasını teklif etti. Emre değişiklik teklifine ilişkin olarak şunları kaydetti:

“Sayıştay her ne kadar mevcut durumda örtülü ödenek hariç, zaten Cumhurbaşkanlığı giderlerini denetlemekle mesulse de, raporların meclise sunulmaması nedeniyle kamu giderlerinde şeffaflık uzun süredir bir tartışma konusu olmuştur. Bunun yanı sıra, Cumhurbaşkanı’nın partili olmasıyla birlikte, yaklaşan seçim dönemi için artık bütçe anlamında da ciddi bir eşitsizlik söz konusudur ve bu eşitsizliklerin önüne geçmek de imkansız değildir. Bu nedenle Sayıştay’a TBMM’den iletilecek talepler altında Cumhurbaşkanlığı’nı hariç tutan bu madde yürürlükten kaldırılmalıdır. Kanuna göre TBMM, Sayıştay’dan Cumhurbaşkanlığı denetlemesi talep edemiyor. Fakat madem egemenlik meclisindir ve gelinen noktada Cumhurbaşkanı’nın partili olmasıyla da bu egemenliğe gölge düşürülme olasılığı vardır, bu duruma mahal veren hiçbir kanun maddesi yürürlükte olmamalıdır. Meclis egemenliği halktan almıştır ve fakat bu egemenliği başka mercilere devretme yetkisi yoktur. Bu nedenle asli vazife olarak halktan aldığı egemenliği muhafaza etmek için gereken yapmalıdır ve partili Cumhurbaşkanı’nın meclis tarafından denetlenmesi önünde tüm engeller derhal kaldırılmalıdır. Aksi durumda yaklaşan seçimler, geçtiğimiz referandumdan daha şaibeli olacaktır. Henüz zaman varken bu şaibelerin önüne geçelim.”

Değişiklik teklifinin gerekçesi ise şöyle:

6085 sayılı mevcut Sayıştay Kanunu uyarınca Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Sayıştay’a iletilebilecek denetleme taleplerinden hariç tutulmuştur. Milli egemenliğin yegane temsili olan Türkiye Büyük Millet Meclisi, partili Cumhurbaşkanlığının hayata geçmesiyle partisini temsil eden cumhurbaşkanlığının denetlenmesi noktasında yetkiden mahrum bırakılamayacağı gibi Türkiye Büyük Millet Meclisi halk adına bu görevi ifa etmekten ilk elden sorumludur da. Bu bakımdan ilgili kanunun 45. maddesinin 3. fıkrası yürürlükten kaldırılmalı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Cumhurbaşkanlığının denetlenmesi için Sayıştay’dan talepte bulunmasının önü açılmalıdır.

Kamu giderlerinin hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlık esasları çerçevesinde teminiyle görevli Sayıştay, mevcut durumda görev tanımı itibarıyla Cumhurbaşkanlığı giderleri denetlemekten sorumludur. Ancak Sayıştay raporlarının Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmamasından başlayarak, partili Cumhurbaşkanlığının uygulamaya geçilmesi süreci neticesinde yaşanabilecek büyük ihlaller söz konusudur. 2019’da gerçekleşmesi öngörülen seçimlerin, partili Cumhurbaşkanlığının yasal olarak uygulamada olacağı ilk seçimler olması bakımından da derhal bu ihlallerin önüne geçilmesi gerekmektedir.

Aksi taktirde siyasal partilere devletçe yapılan seçim yardımlarına, Başbakanlık ve yerel yönetimlerin bütçelerinin seçim kampanyalarında kullanımına ek olarak, partili Cumhurbaşkanlığı’nın denetlenemez örtülü ödenek kullanımı ile birlikte, seçim rekabetinin orantısız bir güç mücadelesine dönmemesi imkansız hale gelecektir.

Demokrasilerin, iktidarların hesap verebilir noktadan uzaklaşmadığı ölçüde hayatta kalacağı ve iktidarların bütçeleri etkin olarak halk yararına kullanmak mecburiyeti de göz önünde bulundurulduğunda, halkın en yüksek ölçüde temsil edildiği tek yer olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, anılan harcamaların denetlenmesi noktasında yetkili kılınmasının önündeki engeller, herhangi bir tartışmaya, şüphe ve çekinceye konu olmaksızın kaldırılmalıdır.

Sonuç olarak, Sayıştay Kanunu’nun 45. maddesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden gelen talepler altında Cumhurbaşkanlığını hariç tutan 3. fıkra olası ihlallere ve haksızlıklara mahal verecek niteliktedir ve meclisin egemenliği ilkesine aykırıdır.

Editör: TE Bilisim