Son çalışmalar göstermiştir ki, özellikle bayanlarda belli süreden az uyuyanlarda zamanla kilo problemleri karşımıza çıkmaktadır. 65 yaş üstü kadınlarda yapılan bir araştırmada 7 saatten az uyuyanlarda kilo alma hızı daha yüksek saptanmıştır. 5 saatten az uyuyanlarda ise 16 yıl sonunda ortalama kilo alma hızı 7-8 saat uyuyanlara göre bir miktar fazla bulunmuştur. Bu kilo artımı aynı zamanda diyabet riskini de artırmaktadır.
Uyku ile kilo alımının ilişkisi nedir?
Bunun açıklamasını bilim adamları bir kaç hipotezle yapmaktadırlar. Hipotalamik pitiüter fonksiyonlar (beyindeki hormonal organlar) direk olarak yeme, enerji dengesi ve metabolizma ile ilişkilidir. Bu fonksiyonlar bir sirkadyen ritme sahiptir ve uyku-uyanıklık periodları bu ritmi düzenler. Sirkadyen ritmin kesintiye uğraması önemli metabolic etkilere yol açarak metablik bozukluklara ve obesiteye neden olabilir. Vücuttaki kortizol, glikoz metabolizması ve büyüme hormonu beyin hücrelerindeki oreksin isimli madde ile bağlantılı çalışır ve bu madde direk olarak uyku ve obesite ile ilişkilidir. Ayrıca azalmış uyku süresi kalori alımını artırır ancak enerji kullanımını da sınırlar. Leptin ve grelin adı verilen iştah mekanizmalarını ve kilo dengesini ayarlayan hormonlarda da uykusuzlukta dengesizlikler görülebilmektedir. Uyku yetersizliği gündüz saatlerinde de aktivite azalmasına yol açtığından kilo alınmasının bir diğer nedeni olabilir.
Bu sonuçlar uyku kalitesinin obesite ile olduğu gibi obesitenin yol açtığı diğer sorunlarla da ilgili olduğunu göstermektedir. Düzenli ve yeterli bir uyku uyumak ileride oluşabilecek bazı sağlık sorunlarının önüne geçebilir.
Kaliteli uyku için;
· Günde en az yarım saat egzersiz iyi gelir.
· Günde 2 fincandan fazla kahve ve kafeinli içeçecek içmeyin.
· Alkol ve sigara tüketimini azaltın, uyku ile ilgili sorununuz varsa tamamen bırakın.
· Yatak odanızı uyuma dışında kullanmayın.
· Yatak odası ısı, ışık ve gürültü açısından sağlıklı olmalı.
· Odanızda lavanta, gül gibi rahatlatıcı kokular kullanabilirsiniz.
· Uykunuz gelirse gündüz vakti kısa süreli uyuyabilirsiniz ama gece uykusuzluk çekiyorsanız gündüz uyumayın.
· Uyumadan 1 saat önce günlük aktiviteyi bitirin, hafif şeyler okuyun, klasik müzik dinleyin, dua edin
uyku ile ilgili sorunlar varsa özellikle horlama nefes durması ve gündüz aşırı uykululuk gibi, göğüs hastalıkları ve uyku merkezi olan bir hastaneye müracaat edin
Prof. Dr. Levent Kart
Göğüs Hastalıkları
Editör: TE Bilisim
