İDARİ HAKİMLERİN ANAYASANIN 140.MADDESİNE GÖRE MESLEKTEN ATANMASI GEREKTİĞİNE DAİR BASIN DUYURUSU
Hakimlerin mesleğe alınmaları, hukuk devletinin temel özelliği olan yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı ile doğrudan ilgilidir.
İdari hakim olabilmek için aranan gerekli kriterler 24.02.1983 tarihli 2802 sayılı hâkimler ve savcılar kanunu 8. maddesinde düzenlenmiştir.
Bu maddenin c bendinde ise hangi üniversitelerden mezun olanların idari hakim olabileceği yer almaktadır. Buna göre İdarî yargı adayları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye'de hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak, hukuk fakültesinden mezun olanlar dışından alınacak adaylar bakımından, her dönemde alınacak aday sayısının yüzde yirmisini geçmemek üzere ihtiyaç oranında, hukuk veya hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idarî bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yüksek öğrenim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak, kriteri getirilmişti.
09.07.2018 tarihinde yayınlanan 703 sayılı KHK’nın 136. maddesinin a fıkrası ile ; 24.02.1983 tarihli 2802 sayılı hakimler ve savcılar kanununun yukarıda açıklamasını yaptığımız 8. maddesinin c bendinde değişiklik yapılmış buna göre; hukuk fakültesi mezunları dışındaki adaylar için “Bakanlığın ihtiyaç durumuna göre belirleyeceği diğer alanlarda en az 4 yıl yükseköğretim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak” düzenlemesi getirilmiştir.
Görüldüğü üzere yapılan değişiklikle, önceki düzenlemede yer alan “hukuk fakültesi mezunları dışındaki idari hakim adayları için her sınav için yüzde yirmi kontenjan ve programlarında yeteri kadar hukuk dersi yer veren siyasal ve idari bilimler, iktisat ve maliye mezunları olmak” şartı kaldırılmıştır.
Yeni düzenlemeye göre Adalet Bakanlığı, hazırlayacağı bir yönetmelik veya herhangi bir düzenleme ile herhangi bir 4 yıllık fakülte mezununun, idari hakim olma yolunu açmıştır.
Gerek Siyasal Bilgiler ,gerekse İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinin bir çok bölümünde yeteri kadar hukuk dersine ,hatta idare hukuku dersine dahi yer verilmediği için idari hakim kontenjanının sınırlandığı önceki düzenleme dahi eleştirilirken ,idari yargıda, “idare” ile ilgili ağırlıklı olarak bilinmesi gereken en temel bilgilerin verildiği “idare hukuku” dersinin belki de temel hukuk bilgilerinin bile verilmediği bir üniversite mezununun idari hakim olması ileride devlet ile vatandaş arasındaki davalara bakan idari hakimlerin vereceği kararları, vatandaş gözünde önemli hoşnutsuzluklara neden olabilir.
703 Sayılı KHK’da hukuk fakültesi mezunları dışındaki idari hakim adaylarının ,Adalet Bakanlığı'nın ihtiyaç duyması halinde alınacağı açıklanmış olup bu kavramı soyuttur.
Ayrıca getirilen düzenleme, anayasanın 140. maddesinde yer alan “ Hakimler ve savcılar adli ve idari yargı hakim ve savcıları olarak görev yaparlar. Bu görevler meslekten hakim ve savcılar eliyle yürütülür.” hükmüne açıkça aykırıdır.
Hukuk fakültesinden mezun olan sayısının alınacak idari yargı hâkiminden az değildir.
İdari yargı hâkim adaylığı sınavlarına hukuk fakültesinden mezun olanlar kontenjandan fazla başvurmaktadır.
İdari yargı sisteminin, iktisadi ve idari bilimler, iktisat, siyasal bilgiler,işletme ve maliye gibi alanlarda öğrenim görmüş hukuk fakültesi mezunu olmayan kişilere ihtiyaç duyması halinde, idari yargı hâkim adaylığına hukuk fakültesi mezunlarının yanı sıra, yönetim ve siyaset bilimi esaslarını bilen ekonomiden anlayan adayların alınması makul karşılanabilir.Ancak bu kişiler hiçbir zaman idari yargı hakimlerinin “mahkeme” niteliğinin önüne geçmemelidir.
Yukarıda açıkladığımız nedenlerle idari hakim adaylarının anayasanın 140. maddesi uyarınca “meslekten olan”Hukuk Fakültesi mezunlarından ve her sınavda kontenjan sınırı konulmak kaydıyla programlarında başta” İdare Hukuku , Medeni Hukuk, İnsan Hakları Hukuku,Yargılama Hukuku ile Ceza Hukuku ve Borçlar Hukuku” gibi yeteri kadar hukuk dersi veren Siyasal ve İktisadi Bilimler Fakültesinin mezunları arasından atanmasına yönelik düzenleme yapılması gerekmektedir.
Söz sahibi kanun koyuculara, Cumhurbaşkanlığı hukuk ile ilgili birimlerine, Adalet Bakanlığı'na ve milletvekillerimize, barolarımıza , basın mensuplarımıza ve konu ile bilgisi herkese devletin, adaletin ve halkın iyiliğine yönelik duyuruda bulunuyoruz.
Saygılarımızla
HUKUK SİYASET ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ ADINA,
Av Musa Baykal Genel Başkan / Tamer Bozdağ Genel Sekreter / Bayram Demirci Yazı İşleri Komisyon Başkanı
Kaynak: İstanbul Times Haber Ajansı (İTHA)
